Η Άσπα Τομπούλη είναι απόφοιτος του Πανεπιστημίου Αθηνών και των θεατρικών Τμημάτων των Royal Holloway και Goldsmiths College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (PHD 2005) με πολλές αξιόλογες θεατρικές σκηνοθετικές δουλειές στο ενεργητικό της.
Φέτος σκηνοθετεί και μας παρουσιάζει στο Θέατρο Όλβιο κάθε Δευτέρα και Τρίτη ένα από τα σημαντικότερα έργα της σύγχρονης καταλανικής δραματουργίας, το Δέρμα στις φλόγες του Γκιλιέμ Κλούα, ο οποίος θεωρείται μία από τις πιο καινοτόμες μορφές του ισπανικού θεάτρου! Η Μυρτώ Αλικάκη, ο Αντώνης Φραγκάκης, η Ρηνιώ Κυριαζή και ο Νίκος Νίκας αποτελούν τον αξιόλογο θίασο του έργου σε μετάφραση της Μαρίας Χατζηεμμανουήλ και του Δημήτρη Ψαρρά και σκηνικά – κοστούμια της Βάλιας Συριοπούλου και του Παναγιώτη Αδάμ.
Πώς προέκυψε η απόφαση να σκηνοθετήσετε το βραβευμένο «Δέρμα στις φλόγες» του Γκιλιέμ Κλουά.
Η Μαρία Χατζηεμαννούηλ μου είχε δώσει το έργο πριν από 4 περίπου χρόνια. Μου άρεσε. Το Δέρμα στις Φλόγες του Γκίλιεμ Κλούα είναι ένα καλογραμμένο έργο με ενδιαφέρουσα πλοκή και χαρακτήρες. Το είχα στο νου μου όλον αυτό τον καιρό σαν ένα από τα έργα που θα με ενδιέφερε να κάνω. Τελικά μου προέκυψε φέτος.
Πού οφείλεται, πιστεύετε, η παγκόσμια επιτυχία και οι πολυάριθμες βραβεύσεις του έργου;
Στο έργο αυτό, ο Κλούα, «παίζει» με κάποια θέματα που αγγίζουν τον θεατή διαχρονικά: τι είναι αλήθεια και τι ψέμα, τις σχέσεις των ανθρώπων με το παρελθόν τους, πως τα γεγονότα της Ιστορίας -ο πόλεμος ιδιαίτερα- παρεμβαίνουν στις ζωές των απλών ανθρώπων και τις στιγματίζουν ανεξίτηλα, για τις ενοχές και τα τραύματα, συλλογικά και ατομικά, που δημιουργεί. Κυρίως, όμως, θέτει το θέμα του ρόλου που παίζουν οι μύθοι την ζωή μας, και πως η άλογη εκμετάλλευση τους, σε πολιτικό ή προσωπικό επίπεδο, μπορεί να είναι καταστροφική. Ο Κλούα, κτίζει το story του έργου πάνω σε μια θρυλική φωτογραφία που δείχνει ένα κοριτσάκι να τρέχει τυλιγμένο στις φλόγες μετά από την έκρηξη μιας βόμβας ναπάλμ. Οι παραπομπές στην γνωστή φωτογραφία από τον πόλεμο στο Βιετνάμ είναι προφανείς. Είναι μια φωτογραφία που έχει προσλάβει τον χαρακτήρα μύθου καθώς συμπυκνώνει την καταστροφή και τον όλεθρο του πολέμου. Ωστόσο, ο συγγραφέας, δημιουργεί έναν δικό του κόσμο τοποθετώντας την δράση του έργου τριάντα χρόνια μετά το τέλος του εμφύλιου πολέμου, σε μια σύγχρονη, ρημαγμένη χώρα την οποία δεν κατονομάζει. Πάνω στην ταυτότητα του κοριτσιού της φωτογραφίας, ξετυλίγεται η πλοκή του έργου. Ο φωτογράφος που τράβηξε την φωτογραφία (Αντώνης Φραγκάκης), πολλά χρόνια μετά, επιστρέφει στην χώρα που τον έκανε διάσημο για να παραλάβει ένα βραβείο από την κυβέρνηση η οποία βλέπει την απονομή, ως ένα άνοιγμα προς τον δυτικό κόσμο. Μία δημοσιογράφος του καθεστώτος (Μυρτώ Αλικάκη), μια ταλαιπωρημένη και ευάλωτη κοπέλα (Ρηνιώ Κυριαζή) και ένα υψηλόβαθμο στέλεχος του ΟΗΕ (Νίκος Νίκας) συμπληρώνουν τα πρόσωπα του έργου. Τα στοιχεία του μύθου και της Ιστορίας, συνθέτουν ένα έργο στοχαστικό και γοητευτικό μαζί, που αγγίζει τον θεατή μέσα από τις ατομικές ιστορίες του κάθε ήρωα.
Τελικά, μπορούμε να ξεφύγουμε από το παρελθόν μας;
Η λέξη «ξεφεύγω» στην προκειμένη περίπτωση, μου κάνει κάτι πολύ δραματικό. Πιστεύω πως το παρελθόν υπάρχει μέσα στο παρόν και το μέλλον μας, είναι κομμάτι του εαυτού μας και της προσωπικότητάς μας. Καλά και κακά πράγματα υπάρχουν μέσα στην προσωπική ιστορία του καθένα μας, τα ξεπερνάμε ή όχι, αλλά δεν μας εμποδίζουν να προχωράμε και να δημιουργούμε. «Δεν μπορούμε να αλλάξουμε το παρελθόν» λέει ο διάσημος φωτογράφος στη δημοσιογράφο αλλά, συμπληρώνει προς το τέλος του έργου, «τώρα, μπορούμε να είμαστε αυτοί που θέλουμε να είμαστε».
Ερχόμενοι στο σήμερα και στην ταραγμένη πολιτική κατάσταση του τόπου μας, αλλά και της Ευρώπης γενικότερα, θεωρείτε, ότι πρέπει να αναμετρηθούμε με το παρελθόν προκειμένου να διορθώσουμε το παρόν;
Ξέρετε, μου φαίνεται πως σήμερα είναι πολύ δύσκολο να μιλάμε για αναμετρήσεις με το παρελθόν και για το πως θα διορθώσουμε το παρόν (αν υποθέσουμε πως κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει). Ακούω συνέχεια τέτοια πράγματα από τα χείλη πολιτικών και άλλων δημόσιων προσώπων και αισθάνομαι δυσπιστία και αδυναμία να καταλάβω πως τα εννοούν. Το σήμερα, είναι κάτι πολύ σύνθετο, ταραγμένο, καινούργιο και καταιγιστικό. Κάποιες φορές το παρελθόν μας βοηθά να καταλάβουμε το τώρα αλλά, σε κάποια θέματα, αισθάνομαι ότι οι όροι με τους οποίους κρίναμε τα πράγματα μέχρι τώρα έχουν ξεπεραστεί και δεν επαρκούν για να καταλάβουμε το παρόν.
Κατά πόσο μπορεί ο απλός άνθρωπος να καθορίσει τη μοίρα του, όταν αποφάσεις πολιτικών ή συμφέροντα λίγων επηρεάζουν τη ζωή των πολλών;
Οι άνθρωποι σήμερα, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, έχουν πολύ λιγότερες επιλογές απ’ ό,τι είχαν λίγα μόλις χρόνια πριν. Αυτό, έτσι και αλλιώς, σημαίνει λιγότερες δυνατότητες για να καθορίσεις το μέλλον σου σε προσωπικό επίπεδο. Όσο για τα συμφέροντα των λίγων, πάντα καθόριζαν τις ζωές των πολλών, δεν είναι κάτι καινούργιο. Αυτό που διαφέρει σήμερα στη χώρα μας, νομίζω, είναι η ένταση και η ωμότητα με τις οποίες επιβάλλονται πράγματα, το πώς φτωχοποιούνται μεγάλες κατηγορίες ανθρώπων και μάλιστα με συνεχώς αυξανόμενους ρυθμούς. Δεν είμαι απαισιόδοξος άνθρωπος, θέλω να ελπίζω ότι αυτό μπορεί να αλλάξει αλλά δεν περιμένω πολλά. Συχνά, νοιώθω ότι ζω σε μία καταθλιπτική χώρα που βρίσκεται σε στάση γιατί δεν ξέρει πώς να κάνει ένα βήμα μπροστά.
Η προβολή της βίας από το ίντερνετ και την τηλεόραση είναι συστηματική και πλέον νομιμοποιημένη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η προβολή των βίντεο των Τζιχαντιστών με εκτελέσεις ομήρων, η προβολή φωτογραφιών νεκρών παιδιών στα παράλια της Μυτιλήνης μέσα από κοινωνικά μέσα δικτύωσης….Θεωρείτε ότι βοηθάει στην πάταξη της βίας ή στην αφύπνιση των συναισθημάτων και στην ουσιώδη αντίδρασή μας αυτή η προβολή ;
Όχι, δεν πιστεύω πως συνεισφέρει στην πάταξη της βίας ούτε ότι μας βοηθά να αντιδράσουμε σε αυτήν. Η έκρηξη της τόσης βίας τα τελευταία χρόνια δεν είναι κάτι που προέκυψε ξαφνικά. Έχει δημιουργηθεί μία κουλτούρα βίας, όχι μόνο μέσω ίντερνετ και τηλεόρασης. Αισθάνομαι, πως οι σημερινές κοινωνίες καλλιεργούν τη βία, παράγουν βία και τελικά γίνονται οι ίδιες οι αποδέκτες αυτής της βίας.
Ποιες συμβουλές θα δίνατε σ’ ένα νέο σκηνοθέτη που ξεκινά τώρα την πορεία του.
Να είναι πολύ πεισματάρης. Να έχει χιούμορ, black, κατά προτίμηση. Τα πράγματα ήταν πάντα δύσκολα. Τώρα είναι ζόρικα.
Σε αυτή τη φάση της ζωή σας τί είναι αυτό που σας δίνει τη μεγαλύτερη χαρά;
Να δουλεύω στο θέατρο. Να βλέπω τους φίλους μου. Να κάνω βόλτες στη εξοχή.
2000
2k
