Η χώρα της Λατινικής Αμερικής συγκλονίζεται εδώ και πολλές εβδομάδες από δυναμικές κινητοποιήσεις κατά του Σεμπαστιάν Πινιέρα, της κυβέρνησής του, αλλά και της αστυνομικής βίας. Μέσα σε αυτό το πολύχρωμο κίνημα έχουν αναδειχθεί σημαντικές προβληματικές πτυχές της χιλιανής κοινωνίας (και όχι μόνο), ενώ οι γυναίκες έχουν πάρει πρωταγωνιστικό ρόλο στις διαμαρτυρίες. Κάποιες από αυτές πλήρωσαν με τη ζωή τους την αντίσταση στον φασισμό.
Ξυλοκοπημένη και μαχαιρωμένη μέχρι θανάτου στο διαμέρισμά της στο κέντρο του Σαντιάγο, εντοπίστηκε η φωτογράφος της εξέγερσης του λαού της Χιλής, Αλμπερτίνα Μαρτίνες.
Η είδηση πως η φωτογράφος Αλμπερτίνα Μαρτίνες, η οποία κατέγραψε με τον φακό της τόσο τις μεγαλειώδεις διαδηλώσεις στη Χιλή όσο και την ακραία καταστολή από τους καραμπινιέρος, κυρίως σε βάρος γυναικών, βρέθηκε νεκρή στο διαμέρισμά της, κάνει τον γύρο του διαδικτύου τις τελευταίες ώρες. Σύμφωνα με όσα μεταδίδουν τα τοπικά ΜΜΕ, η Μαρτίνες, ηλικίας 38 ετών, εντοπίστηκε ξυλοκοπημένη και μαχαιρωμένη μέχρι θανάτου στο διαμέρισμά της στο κέντρο του Σαντιάγο, προκαλώντας σοκ και κατακραυγή στη χιλιανή κοινή γνώμη.
Η Μαρτίνες είχε δηλωθεί ως αγνοούμενη από τα τέλη Νοεμβρίου. Στο διαμέρισμά της δεν βρέθηκαν ούτε η κάμερα, ούτε ο υπολογιστής της, ούτε κανένα από τα έγγραφα της δουλειάς της. Οι Αρχές δήλωσαν πως ο θάνατός της «ίσως οφείλεται σε ανθρωποκτονία». Ο βίαιος θάνατος της Μαρτίνες έρχεται μόλις λίγες ημέρες μετά τον εξίσου άγριο θάνατο της μίμου Ντανιέλα Καράσκο. Η 36χρονη καλλιτέχνις του δρόμου Ντανιέλα Καράσκο γνωστή και ως «La Mimo» βρέθηκε κρεμασμένη από χειροπέδες με τα συνδικάτα και τις φεμινιστικές οργανώσεις να κάνουν λόγο για «κρατική δολοφονία», ζητώντας δικαίωση στη μνήμη της. Και στην περίπτωση της Καράσκο, συνδικάτα και φεμινιστικές οργανώσεις κατήγγειλαν κρατική δολοφονία, παρά το επίσημο πόρισμα της νεκροψίας που έκανε λόγο για αυτοκτονία.΄
Ήταν γνωστή με το ψευδώνυμο «La Mimo» (Λα Μίμο), καθώς γυρνούσε στο Σαντιάγο ως καλλιτέχνις του δρόμου, ούσα μια μίμος ή ένας κλόουν ή και τα δυο μαζί. Ήταν επίσης εξαιρετικά αγαπητή σε πολλές χιλιάδες Χιλιανών, κυρίως νεαρών, καθώς κατέβαινε μαζί τους σε πορείες εναντίον της κυβέρνησης του Σεμπαστιάν Πινέρα, διεκδικώντας και αυτή αλλαγές προς το καλύτερο. Όμως η Ντανιέλα Καράσκο αγνοούνταν από τις 19 Οκτωβρίου, όταν και συνελήφθη στη διάρκεια των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων στη Χιλή. Και όταν η κοπέλα βρέθηκε πριν μερικές ημέρες νεκρή, κρεμασμένη από χειροπέδες πάνω σε έναν φράκτη στο πάρκο Αντρε Ζαρλάν, στη συνοικία Πέδρο Αγκίρε Σέρδα, στα νότια της χιλιανής πρωτεύουσας, δεν προκάλεσε μόνο ανείπωτη θλίψη για την απώλεια της, αλλά και οργή. Γιατί μπορεί μεν ο ιατροδικαστής να ξεκαθάρισε πως το σώμα της δεν έφερε κακώσεις και ενδείξεις άσκησης σεξουαλικής βίας και την νεκροψία να έδειξε ότι ο θάνατος της 36χρονης προήλθε από ασφυξία και οι Αρχές της χώρας να μιλούν επίσημα για αυτοκτονία, όμως συνδικάτα και φεμινιστικές οργανώσεις ζητούν δικαίωση, κάνοντας λόγο για «ξεκάθαρη περίπτωση κρατικής δολοφονίας». Γιατί, ισχυρίζονται οι οργανώσεις, πώς θα μπορούσε να έχει αυτοκτονήσει, ειδικά ευρισκόμενη πάνω σε έναν φράκτη, μια γυναίκα φορώντας χειροπέδες στα χέρια της; Η «αυτοκτονία» της θυμίζει δολοφονία βγαλμένη από τις χειρότερες σελίδες της δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοσέτ, κάτι που επιβεβαιώνει με κατάθεσή του και ένας αυτόπτης μάρτυρας, ο οποίος είδε την «Μίμο» την ημέρα της εξαφάνισής της να κυκλοφορεί σε περιοχή όπου βρίσκονταν συγκεντρωμένοι πολλοί αστυνομικοί. «Τη Ντανιέλα τη βίασαν, τη βασάνισαν, την γέμισαν σημάδια, μέχρι που της πήραν τη ζωή της», κατάγγειλε το φεμινιστικό κίνημα «Ούτε Μια Λιγότερη» (Ni una menos), που αγωνίζεται διεθνώς εναντίον των δολοφονιών γυναικών και της παραβίασης των δικαιωμάτων τους.
«Τη Ντανιέλα τη συνέλαβαν στρατιωτικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια της διαμαρτυρίας στις 19 Οκτωβρίου», συμπλήρωσε με την σειρά του το Δίκτυο Γυναικών Ηθοποιών της Χιλής. Το Εθνικό Συνδικάτο Ηθοποιών της Χιλής (Sidarte) απαίτησε δικαιοσύνη για το θάνατο της Καράσκο. «Το Κράτος της Χιλής πρέπει να απαντήσει και να δώσει μια διάφανη εκδοχή για τη συμμετοχή της αστυνομίας στον θάνατό της. Βρισκόμαστε σε κατάσταση σοκ, θέλουμε δικαιοσύνη», τόνισε το Sidarte. Από την έναρξη των κινητοποιήσεων στη Χιλή έχουν σκοτωθεί 20 άτομα, με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ να έχει στείλει ομάδα της για να διερευνήσει τους θανάτους που σημειώθηκαν και την πιθανή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την πλευρά των αρχών. Το Εθνικό Ινστιτούτο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (IΝDH) έχει καταθέσει ήδη δεκάδες μηνύσεις για παραβιάσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα των συλληφθέντων, ακόμη και των ανηλίκων, ενώ έχουν καταγραφεί δεκάδες υποθέσεις άσκησης σεξουαλικής βίας εναντίον γυναικών από στρατιώτες και αστυνομικούς.
Σε ανακοίνωσή του το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ), ανέφερε σχετικάι:
«H σορός της Ντανιέλα Καράσκο βρέθηκε την περασμένη Κυριακή κρεμασμένη σε φράκτη, με χειροπέδες, στο πάρκο André Jarlan, στη συνοικία Pedro Aguirre Cerda, στα νότια του Σαντιάγο, όπως προκύπτει κι από βίντεο που κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Το Συνδικάτο των Ηθοποιών της Χιλής- Sidarte ζητά να διεξαχθεί έρευνα και να αποδοθεί δικαιοσύνη, αφού οι συνθήκες της δολοφονίας της παραμένουν άγνωστες. Η αυτοψία έδειξε ότι ο θάνατός της οφείλεται σε ασφυξία και η αστυνομία μιλά για “αυτοκτονία”, όμως οι πληροφορίες και τα βίντεο που κυκλοφορούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υποστηρίζουν ότι η τελευταία φορά που η κοπέλα εθεάθη ζωντανή ήταν όταν συνελήφθη από τους Καραμπινιέρος στις 19 Οκτωβρίου, κατά τη διάρκεια διαδήλωσης.
Το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών στηρίζει και στέκεται στο πλευρό των Χιλιανών συναδέλφων που ζητούν απόδοση δικαιοσύνης για το θάνατο της Ντανιέλα Καράσκο και καταγγέλλει τη βίαιη καταστολή των μαζικών λαϊκών διαδηλώσεων στη Χιλή που έχει προκαλέσει μέχρι στιγμής το θάνατο δεκάδων διαδηλωτών -και ανηλίκων- από τα πυρά των αστυνομικών δυνάμεων.
Μαζί με όλα τα ταξικά συνδικάτα της Ελλάδας και το ΠΑΜΕ εκφράζουμε τη στήριξη και την αλληλεγγύη μας στις μεγάλες λαϊκές κινητοποιήσεις στη Χιλή και στηρίζουμε τα δίκαια αιτήματά τους, απέναντι στις πολιτικές που καταδικάζουν τους λαούς στη φτώχεια και στην εξαθλίωση με την ιδιωτικοποίηση βασικών υπηρεσιών και την εκτίναξη του κόστους για τις εργατικές οικογένειες.
Καταγγέλλουμε τον αυταρχισμό και την καταστολή της κυβέρνησης Πινιέρα απέναντι στις δίκαιες διεκδικήσεις των εργαζομένων».
Πριν από μερικές ημέρες το φεμινιστικό κίνημα της χώρας προχώρησε σε μία συγκλονιστική διαμαρτυρία σε δρόμους, αλλά μπροστά από κυβερνητικά κτίρια, έπειτα από πολλές καταγγελίες για βιασμούς και βασανιστήρια σε γυναίκες από τις δυνάμεις ασφαλείας της χώρας.
Οι γυναίκες που συμμετείχαν στις διαμαρτυρίες έστειλαν ένα ισχυρό μήνυμα χρησιμοποιώντας τη μουσική, το τραγούδι και τον χορό ως μέσο.
«Ο βιαστής είσαι εσύ. Η αστυνομία, οι δικαστές, το κράτος, ο πρόεδρος. Δεν έφταιγα εγώ, ούτε το πού ήμουν, ούτε το τί φορούσα» τραγουδούν οι γυναίκες της Χιλής με τα μάτια τους δεμένα με ένα μαύρο μαντήλι προκαλώντας πραγματική ρίγη.
Μπροστά στο προεδρικό μέγαρο της Χιλής Λα Μονέδα διαμαρτυρήθηκε όμως και πλήθος πολιτών που έχουν υποστεί οφθαλμικούς τραυματισμούς λόγω της άγριας αστυνομικής καταστολής και αλληλέγγυοι διαδηλωτές.
Αρκετοί άνθρωποι με επιδέσμους στα μάτια και άλλοι με πλακάτ κατήγγειλαν τις αυθαιρεσίες των δυνάμεων της τάξης και ζήτησαν ο συντηρητικός πρόεδρος Σεμπαστιάν Πινιέρα να «αναλάβει την ευθύνη» που του αναλογεί για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια των μαζικών κινητοποιήσεων ενάντια στις βαθιές ανισότητες στη χώρα.
Τουλάχιστον 232 άνθρωποι έχασαν την όρασή τους από τη 18η Οκτωβρίου, κυρίως εξαιτίας της εκτεταμένης χρήσης πλαστικών σφαιρώνα, ενώ σύμφωνα με γιατρούς τουλάχιστον 50 από τους τραυματίες θα χρειαστούν προσθετικά μάτια. Ένα θύμα έχασε και τα δύο μάτια αφού χτυπήθηκε στο πρόσωπο από περίβλημα δακρυγόνου αερίου ενώ περίμενε σε στάση λεωφορείου για να πάει στη δουλειά.
«Ζώντας στη Χιλή μέχρι να χάσεις το μάτι σου» έγραφε ένα πλακάτ που κρατούσε μία κοπέλα. Η αστυνομία της Χιλής δεν απάντησε όταν της ζητήθηκε να σχολιάσει τη χθεσινή διαμαρτυρία.
«Δεν θα επιστρέψουμε στην ατιμωρησία του 1973»
Η συντονίστρια της κινητοποίησης, Μάρτα Βαλδές Ρεκαμπάρεν, ο 17χρονος γιος της οποίας Εντγάρδο έχασε κατά μεγάλο ποοστό την όρασή του στον αριστερό οφθαλμό όταν τον χτύπησε δακρυγόνο την πρώτη μέρα της εξέγερσης, τόνισε ότι οι συγκεντρώσεις μπροστά στο προεδρικό μέγαρο θα συνεχιστούν ωσότου ο Πινιέρα «αναλάβει την ευθύνη για την καταστολή του λαού της Χιλής».
«Δεν μπορούμε να επιστρέψουμε στην ατιμωρησία του 1973», πρόσθεσε η ίδια, αναφερόμενη στη χρονιά που ο στρατηγός Αουγκούστο Πινοτσέτ ηγήθηκε του στρατιωτικού πραξικοπήματος στη Χιλή. «Δεν θα έπρεπε να συμβαίνει αυτό στη Χιλή το 2019», επέμεινε.
Ένας 23χρονος κατήγγειλε πως υπέστη αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς και κρανιακές κακώσεις όταν η αστυνομία χρησιμοποίησε εκτοξευτήρα νερού υπό πίεση εναντίον του, σχεδόν εξ επαφής, κατά τη διάρκεια διαδήλωσης στην πρωτεύουσα Σαντιάγο. Απορρίπτει τον ισχυρισμό της δεξιάς κυβέρνησης ότι η βία οφείλεται στους εγκληματίες.
«Όντως βρισκόμαστε σε πόλεμο, με έναν ισχυρό εχθρό: τον πρόεδρο Πινιέρα και τις δυνάμεις ασφαλείας της κυβέρνησής του», είπε. «Ποια ακριβώς ήταν η απειλή που αποτελούσα για την αστυνομία; Δεν είχα κανέναν τρόπο να βλάψω τους αστυνομικούς, μόνο λέξεις», πρόσθεσε ο νεαρός.
Επί πέντε εβδομάδες και πλέον, ειρηνικές διαδηλώσεις και επεισόδια με την αστυνομία καταγράφονται καθημερινά σε όλη τη Χιλή, με τους πολίτες να εκφράζουν την οργή τους για τους χαμηλούς μισθούς, το υψηλό κόστος ζωής, τις κοινωνικές ανισότητες που διαιωνίζονται.
Τουλάχιστον 26 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί, πάνω από 13.000 άλλοι έχουν τραυματιστεί και 25.000 έχουν προσαχθεί ή συλληφθεί κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων, λεηλασιών και εμπρησμών σε πολυκαταστήματα, σταθμούς του μετρό, ξενοδοχεία, εκκλησίες.
Σκληραίνει τη στάση του ο Πινιέρα
Ο Πινιέρα δεσμεύτηκε πρόσφατα ότι θα διενεργηθούν έρευνες για όλες τις καταγγελίες περί παραβιάσεων των ανθρωπίνων δυνάμεων. Όμως τις τελευταίες ημέρες σκληραίνει εκ νέου τη στάση του και προχθές καταδίκασε την κλιμάκωση της βίας, όταν καταγράφηκαν από το υπουργείο Εσωτερικών σχεδόν 100 περιστατικά λεηλασιών ή εμπρησμών εμπορικών καταστημάτων και συγκρούσεων διαδηλωτών με αστυνομικούς.
Μάλιστα, χθες ο αρχηγός του κράτους έκρινε ότι η αστυνομία είναι αντιμέτωπη με έναν «ισχυρό και αδυσώπητο εχθρό, που δρα με επαγγελματικό σχεδιασμό και απεριόριστη μοχθηρία». Προέτρεψε δε τους νεοσύλλεκτους σε αστυνομική σχολή που επισκέφθηκε να ενεργούν αποφασιστικά, χωρίς «δισταγμούς και ημίμετρα» όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με «κουκουλοφόρους, πλιατσικολόγους και βάνδαλους» και «όσους στήνουν οδοφράγματα ή παρακωλύουν την κυκλοφορία».