Με βάση την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, ο Ζαν Ανουίγ δημιουργεί μία σύγχρονη Αντιγόνη, σύμβολο αντίστασης και ιδεαλισμού. Το έργο γράφτηκε το 1942 και έκανε πρεμιέρα στις 6 Φεβρουαρίου του 1944 στο Atelier theatre Paris. Η εποχή που γράφτηκε, στα μέσα του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου με φανερά τα πρώτα σημάδια φθοράς του φασισμού, δίνει στο συγκεκριμένο έργο μία σημειολογική διάσταση. Εξαρχής έγινε αντικείμενο αντιπαραθέσεων και συζητήσεων, καθώς ήταν δυσδιάκριτη η βασική του ιδέα. Ωστόσο ο Ανουίγ, χωρίς ο ίδιος σε δηλώσεις του να επιθυμεί να πάρει πολιτική θέση σχετικά με το έργο, δίνει το έναυσμα μέσα από το ίδιο έργο της αντίστασης και της πολιτικής ανυπακοής.
Η Αντιγόνη αποτελεί σύμβολο και αρχέτυπο της πίστης στους ηθικούς και φυσικούς-ιδιωτικούς νόμους και της αντίστασης στους νόμους της πολιτείας όταν αυτοί καταπατούν τα δικαιώματα του πολίτη. Η ηρωίδα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μία πρώιμη σουφραζέτα, καθώς οι κανόνες και οι κώδικές της δεν συμβαδίζουν με τους κανόνες και τους κώδικες των τυπικών γυναικών της εποχής που γράφτηκε το έργο. Παρόλα αυτά, οι αντιθέσεις μεταξύ των μορφών παίζουν σε όλη τη διάρκεια της διαδρομής της Αντιγόνης προς το θάνατο… Ο έρωτας αντί να γίνεται ζωογόνος δύναμη για εκείνη, καταλήγει σε τραγική κατάληξη όπου ο θάνατος τον κερδίζει κατά κράτος ενώ τον οδηγεί στην αιωνιότητα. Οι επιλογές και οι αποφάσεις έχουν ανατρεπτικές επιπτώσεις και διαλύουν τις ισορροπίες, για την ίδια την Αντιγόνη την αμφισβήτηση της πράξης της ως ηρωικής ή μάταιης, για τον Κρέοντα την μοναξιά, για τους απλούς πολίτες, που φωτογραφίζονται στο πρόσωπο των φρουρών, την αδιαφορία για τα τεκταινόμενα και την υποταγή σε μία άοσμη καθημερινότητα όπου οι νόμοι εγκλωβίζουν τα συναισθήματα και τις ορμές και ο φόβος συγκρατεί τις εσωτερικές επιθυμίες.
Η μετάφραση του Στρατή Πασχάλη έχει αρτιότητα χωρίς να προκαλεί σύγχυση στα νοήματα και το ύφος του αρχικού κειμένου του Ανουίγ. Προσαρμόζει με πολύ ενδιαφέροντα τρόπο την λεπτή ειρωνεία του κειμένου στην ελληνική γλώσσα.
Η σκηνοθεσία της Ελένης Ευθυμίου διατηρεί τους βασικούς άξονες της κλασικής τραγωδίας συνδυάζοντας άψογα όμως και μοντέρνα στοιχεία που δίνουν αίσθηση ανανέωσης.
Τα σκηνικά από τη Ζωή Μολυβδά Φαμέλη αποτελούν το ιδανικό πλαίσιο στο οποίο τοποθετούνται και δρουν οι συγκεκριμένες θεατρικές μορφές. Το ντεκόρ είναι ουσιαστικά ουδέτερο και άχρονο, ενώ από την άλλη θα μπορούσε να έχει συμβολικές αναφορές και να αφήνει ένα υπονοούμενο ότι τα πρόσωπα λειτουργούν όχι ως αυτόνομες προσωπικότητες, αλλά ως προβολές των εσωτερικών τους ιδανικών.
Τα κουστούμια που επιμελήθηκαν η Ηλένια Δουλαδίρη και η Μαίρη Μαρμαρινού έχουν ωραία αισθητική και είναι απόλυτα προσαρμοσμένα στις απαιτήσεις της παράστασης.
Οι φωτισμοί από τον Σάκη Μπιρμπίλη δημιουργούν ιδιαίτερες ατμόσφαιρες και εντάσεις, απαραίτητες για την ενίσχυση των συναισθηματικών συγκρούσεων επί σκηνής.
Οι Ενορχηστρώσεις και ο ηχητικός σχεδιασμός από τον Κώστα Βόμβολο δημιουργούν μία ευχάριστη αίσθηση, ενώ η κίνηση από τις Βιτόρια Κοτσάλου και Κική Μπάκα, αν και περιορισμένη, ήταν εντυπωσιακή, επιβλητική, ιδιαίτερα στις πρώτες σκηνές του έργου.
Ο Φαίδων Καστρής ως Χορός πραγματικά δημιουργεί και χτίζει μία ξεχωριστή προσωπικότητα επί σκηνής. Υποκριτική τεχνική και ιδιαίτερες δεξιότητες στο θεατρικό τραγούδι συνδυάζονται, δίνοντας ένα πολύ εντυπωσιακό αποτέλεσμα.
Η Βασιλική Τρουφάκου ως Αντιγόνη δίνει στην ηρωίδα μία ζωώδη διάσταση συνδυασμένη με εκείνη τη χαρακτηριστική τρυφερότητα και ευαισθησία, που διακρίνει τις ερμηνείες της ηθοποιού. Δεν χρησιμοποιεί μανιέρες και ευκολίες αλλά πειραματίζεται σε νέες τεχνικές. Το πέρασμα από την παιδική αθωότητα στην ενηλικίωση, η εμμονή στον ηθικό νόμο και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, η αμφισβήτηση των ιδιωτικών αρχών της Αντιγόνης, αποδίδονται με ευκρίνεια από την Βασιλική Τρουφάκου.
Η Ανέζα Παπαδοπούλου, ως τροφός, μία προσωπικότητα συμπαθής που αγνοεί τα υψηλά νοήματα και τις ιδέες και εκφράζεται μέσα από την τρυφερότητα και την αγνή αγάπη προς την νεαρή κοπέλα που μεγάλωσε, πραγματικά εξαιρετική και με σημαντικές φωνητικές ικανότητες.
Η Ισμήνη της Ιωάννας Μαυρέα, σεξουαλική, πληθωρική από άποψη ερμηνείας και με πολύ ενδιαφέρουσα κίνηση, αποτέλεσε μία πολύ ευχάριστη έκπληξη υποκριτικά.
Ο Γιώργος Φριντζήλας ως Αίμων αποδίδει άψογα τις συναισθηματικές διακυμάνσεις του ήρωα, φτάνει στο πικ της ερμηνείας του στο διάλογο με τον πατέρα του όπου ξεδιπλώνει το δυναμισμό και την ένταση ενός άνδρα που βρίσκεται σε δίλημμα ανάμεσα στη γυναίκα που αγαπάει και την υπέρβαση που πρέπει να κάνει για να είναι δίπλα της και τους κοινωνικούς και πολιτικούς κανόνες.
Ο Στέλιος Μάινας ως Κρέων πραγματικά απογειώνει το ρόλο. Δεν αφήνει κενά, διατηρεί μέτρο και ρυθμό, σωστές εναλλαγές ανάμεσα στα σημεία έντασης και αναμονής, τραγικότητας και ύφους θριαμβευτή. Εξαιρετική ερμηνεία.
Οι δύο φρουροί Νίκος Ντάλλας και Ερρίκος Λίτσης (υποδύεται και τον αγγελιαφόρο), συμβολίζουν τους πολίτες, αυτούς που είναι υποταγμένοι στους ταγούς της εξουσίας και αδιαφορούν ουσιαστικά για τις μεγάλες πράξεις. Εξαιρετική χημεία ανάμεσα στους δύο ηθοποιούς και σωστά δεσίματα στις διαδοχικές σκηνές.
Ο υπηρέτης του Κρέοντα Ερρίκος Μηλιάρης αν και δεν μιλάει πολύ, έχει μία ενδιαφέρουσα επικουρική παρουσία μέσα από τις κινήσεις και τις εκφράσεις του. Η Μαίρη Λιάμη υποδύεται την Ευρυδίκη. Βάζει και εκείνη τη δική της σφραγίδα σε μία μορφή που δεν την ακούμε να μιλάει, ωστόσο η παρουσία της έχει σημειολογική κυρίως αναφορά, καθώς «πλέκει» τις μοίρες… Εκείνες των ανδρείων και των δειλών, των υποταγμένων και των ασυμβίβαστων. Ο χαμός της έρχεται όταν η μοίρα φτάνει στον τελευταίο της σταθμό, στο πεπρωμένο.
Πρόκειται για μία τίμια παράσταση, υψηλής αισθητικής, δουλεμένη με μαεστρία, τόσο σε σκηνοθετικό, όσο και σε υποκριτικό επίπεδο. Υπόσχεται στο θεατή ευχαρίστηση και προβληματισμό, μιας και τα θέματα που ξεπηδούν από την παράσταση έχουν διαχρονικότητα. Σας τη συστήνουμε.
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Στρατής Πασχάλης
Σκηνοθεσία, Μουσική: Ελένη Ευθυμίου
Σκηνικά: Ζωή Μολυβδά Φαμέλη
Ενδυματολόγος: Ηλένια Δουλαδίρη
Β΄ Ενδυματολόγος: Μαίρη Μαρμαρινού
Σχεδιασμός φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης
Ενορχηστρώσεις – ηχητικός σχεδιασμός: Κώστας Βόμβολος
Κίνηση: Βιτόρια Κοτσάλου, Κική Μπάκα
Δραματουργική επεξεργασία: Σοφία Ευτυχιάδου
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριάνθη Γραμματικού
Βοηθοί σκηνογράφου: Διδώ Γκόγκου, Παναγιώτης Λαμπής
Μακιγιάζ: Σίσσυ Πετροπούλου
Οργάνωση Παραγωγής: Ντένια Σαφαρή
Μουσικοί Ηχογράφησης:
Τάκης Κανέλλος – Κρουστά
Θοδωρής Ρέλλος – Σαξόφωνα
Κυριάκος Γκουβέντας – Βιολί
Κώστας Βόμβολος – Ακορντεόν
Παίζουν (με σειρά εμφάνισης):
Χορός: Φαίδων Καστρής
Αντιγόνη: Βασιλική Τρουφάκου
Τροφός: Ανέζα Παπαδοπούλου
Ισμήνη: Ιωάννα Μαυρέα
Αίμων: Γιώργος Φριντζήλας
Κρέων: Στέλιος Μάινας
Υπηρέτης Κρέοντα: Ερρίκος Μηλιάρης
Φρουρός: Νίκος Ντάλλας
Β’ Φρουρός – Αγγελιαφόρος: Ερρίκος Λίτσης
Ευριδίκη: Μαίρη Λιαμή
2000
2k
