8 Ιανουαρίου 1970
Ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες και φιλοσόφους της μουσικής του 20ου αιώνα ο Γιάννης Χρήστου, διεθνώς γνωστός ως Jani Christou, φεύγει από τη ζωή σε τροχαίο δυστύχημα κατά την επιστροφή του στο σπίτι από τον εορτασμό των γενεθλίων του.Ήταν μόλις 44 ετών…
Το αυτοκίνητο που οδηγούσε η σύζυγός του Θηρεσία ξέφυγε από τον έλεγχο και ο σπουδαίος συνθέτης πέθανε ακαριαία από πρόσκρουση σε στύλο. Στο ίδιο δυστύχημα τραυματίστηκε θανάσιμα και η σύζυγος του συνθέτη Στέφανου Βασιλειάδη αλλά και η σύζυγος του Γιάννη Χρήστου, η οποία εξέπνευσε δέκα ημέρες αργότερα, αφήνοντας τα τρία τους παιδιά ορφανά.
Ο Γιάννης Χρήστου γεννήθηκε στη συνοικία «Ηλιούπολις» του Καίρου στις 8 Ιανουαρίου του 1926 και μεγάλωσε στην κοσμοπολίτικη Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου όπου πήρε και τα πρώτα μαθήματα πιάνου σε ηλικία πέντε ετών. Ο πατέρας του, Ελευθέριος (Τέρης) Χρήστου, ήταν εύπορος βιομήχανος της ελληνικής παροικίας, ιδιοκτήτης εργοστασίου σοκολατοποιίας, και η μητέρα του, Καλλιόπη (Λιλίκα) Ταβερνάρη, κυπριακής καταγωγής, ήταν ποιήτρια αλλά και πνευματίστρια, γεγονός που συνέβαλε στις μετέπειτα καλλιτεχνικές, φιλοσοφικές και μεταφυσικές του ανησυχίες. Ο μουσικοκριτικός και μουσικολόγος Γιώργος Λεωτσάκος καταφέρεται με μένος εναντίον της μητέρας του συνθέτη και υποστηρίζει ότι η προσωπικότητά της ήταν «προβληματικότατη», τραυματίζοντας καθοριστικά τον ψυχισμό και των δύο παιδιών της.
Ο Χρήστου συνέχισε τις μουσικές του σπουδές με την διάσημη πιανίστα Τζίνα Μπαχάουερ, ενώ φοιτούσε στα καλύτερα αγγλόφωνα σχολεία της Αλεξάνδρειας. Το 1939 οι γονείς του χώρισαν και ο δεκατριάχρονος Γιάννης μαζί με τον αδελφό του παρέμειναν με τον πατέρα τους, πράγμα ασυνήθιστο για την εποχή. Τελειώνοντας το σχολείο, ο πατέρας του τον έστειλε στην Αγγλία για να σπουδάσει οικονομικά, ελπίζοντας να αναλάβει στη συνέχεια τις οικογενειακές επιχειρήσεις, κάτι που δε συνέβη. Ο Χρήστου, αν και πήρε τελικά το πτυχίο του στα οικονομικά, προτίμησε να σπουδάσειφιλοσοφία με τον Λούντβιχ Βιτγκεστάιν και τον Μπέρτραντ Ράσελ στο Καίμπριτζ, καθώς και ανώτερα θεωρητικά της μουσικής με διάφορους δασκάλους, ανάμεσα στους οποίους και ο Χανς Ρέντλιχ, μαθητής και βιογράφος του Άλμπαν Μπεργκ. Τις μουσικές του σπουδές τις συνέχισε στην Ιταλία (Σιένα, Γκάβι και Ρώμη, 1949-1953) με τους Βίτο Φράτσι και Μπρούνο Λαβανίνο, ενώ την ίδια χρονική περίοδο ασχολήθηκε σε βάθος και με την αναλυτική ψυχολογία, επηρεαζόμενος και από τον αδερφό του, ο οποίος σπούδαζε εκείνη την εποχή στο Ινστιτούτο Γιούνγκ στη Ζυρίχη.
Επιστρέφοντας στην Αίγυπτο αφοσιώθηκε στην σύνθεση, δουλεύοντας αρκετές ώρες την ημέρα. Το 1956 παντρεύτηκε την παιδική του φίλη Θηρεσία (Σία) Χωρέμη, ζωγράφο, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά. Την ίδια χρονιά σκοτώθηκε ο πολυαγαπημένος του αδερφός σε τροχαίο δυστύχημα, γεγονός που θα τον σημάδευε αφάνταστα για όλη του τη ζωή, προοιωνιζόμενο ταυτόχρονα και ένα περίεργο παιχνίδι της μοίρας για τον ίδιο. Το 1960, με τις εθνικοποιήσεις του Νάσερ, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Αλεξάνδρεια, όπως και οι περισσότεροι εύποροι Έλληνες της Αιγύπτου.. Εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Χίο, όπου είχε επίσης αρκετή οικογενειακή περιουσία. Τα τελευταία του χρόνια διέμενε κυρίως στην Αθήνα, όπου και ασχολήθηκε, εκτός από την σύνθεση, με την προώθηση της πρωτοποριακής ελληνικής μουσικής. Η οικονομική του άνεση του προσέφερε τη δυνατότητα να μην χρειαστεί ποτέ να αναζητήσει εργασία σε Ωδεία (τα οποία δεν εκτιμούσε ιδιαίτερα ως εκπαιδευτικό θεσμό) ή σε άλλους μουσικούς φορείς, ούτε να αναλάβει ποτέ θέση ευθύνης σε οποιοδήποτε μουσικό ίδρυμα ή επιτροπή, με εξαίρεση μία και μοναδική φορά, το 1962, ως μέλος κριτικής επιτροπής διαγωνισμού σύγχρονης μουσικής τον οποίο διοργάνωνε ο Μάνος Χατζιδάκης.
- ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ
- Η Μουσική του Φοίνικα για ορχήστρα σε πέντε συνεχή μέρη (1949)
- Συμφωνία αρ. 1 για μεσόφωνο και ορχήστρα σε τρία συνεχή μέρη (1951)
- Λατινική Λειτουργία για μικτή χορωδία, χάλκινα και κρουστά (1951)
- Έξι Τραγούδια σε ποίηση Τ. Σ. Έλιοτ για μεσόφωνο και πιάνο (1955), μεταγραφή για μεσόφωνο και ορχήστρα (1957)
- Συμφωνία αρ. 2 για μικτή χορωδία και ορχήστρα σε τρία μέρη (1956-57)
- Μετατροπές (Patterns and Permutations) για ορχήστρα (1960)
- Τοκάτα για πιάνο και ορχήστρα (1962)
- Αισχύλου Προμηθέας Δεσμώτης για ηθοποιούς, χορό, ορχήστρα και μαγνητοταινία (1963)
- Greece: The inner world (1964), πρόγραμμα για την αμερικανική τηλεόραση με αποσπάσματα από τις τραγωδίες: Ευριπίδη Εκάβη, Σοφοκλή Οιδίπους Τύραννος και Αισχύλου Προμηθέας Δεσμώτης
- Πύρινες Γλώσσες για μεσόφωνο, τενόρο, βαρύτονο, μικτή χορωδία και ορχήστρα (1964)
- Αισχύλου Αγαμέμνων για ηθοποιούς, χορό και ορχήστρα (1964)
- Αισχύλου Πέρσες για ηθοποιούς, χορό, ορχήστρα και μαγνητοταινίες (1965)
- Μυστήριον για αφηγητή, ηθοποιούς, 3 χορωδίες, ορχήστρα και μαγνητοταινία (1965-66)
- Πράξη για 12 για 11 έγχορδα και έναν πιανίστα-μαέστρο (υπάρχει επίσης και εκδοχή με 44 έγχορδα) 1966
- Αριστοφάνη Βάτραχοι για ηθοποιούς, χορό, ορχήστρα και μαγνητοταινίες (1966)
- Η Κυρία με τη Στρυχνίνη για γυναίκα σολίστα βιόλας, 5 ηθοποιούς, οργανικό σύνολο, μαγνητοταινίες, διάφορα ηχητικά αντικείμενα και ένα κόκκινο πανί (1967)
- Οιδίπους Τύραννος ως μουσική για φιλμ (1968)
- Αναπαράσταση Ι (αστρωνκατοιδανυκτερωνομηγυριν) για βαρύτονο, βιόλα και οργανικό σύνολο (1968)
- Αναπαράσταση ΙΙΙ (Ο Πιανίστας) για ηθοποιό, οργανικό σύνολο και μαγνητοταινίες (1968)
- Επίκυκλος για continuum και σύνθετο σύνολο εκτελεστών για το continuum και χορευτών για τα «χάπενινγκς» (1968)
- Εναντιοδρομία για ορχήστρα (1968)
- Οιδίπους Τύραννος για μαγνητοταινία (1969)
2000
2k
