Ο Γιατρός Αντόν Κερζέντσεφ έγκλειστος στο Ελισαβετιανό ψυχιατρείο γράφει την απολογία του για τον φόνο που διέπραξε: συνέθλιψε το κρανίο του παιδικού του φίλου Αλεξέι Σβιέλοφ με ένα πρες παπιέ. Μια έγγραφη κατάθεση , η οποία βαθμιαία εξελίσσεται σε μια έξοχη υποκριτική ερμηνεία του Κερζέντσεφ μπροστά στους αόρατους ανακριτές του, οι οποίοι ταυτίζονται με το κοινό της παράστασης. Μια απολογία , ένα προσωπικό αφήγημα, το οποίο ξεκινά σαν μια λογική αλληλουχία γεγονότων και καταλήγει να βυθίζεται μέσα σ’ ένα θολωμένο μυαλό, όπου κυριαρχεί μια δαιδαλώδης και ρευστή σκέψη. Μια σκοτεινή σκέψη, η οποία ελύσσεται σαν φίδι δαγκώνοντας, διεγείροντας και αποδομώντας τον ψυχικό κόσμο του ήρωα.
“Χειροπέδες ή ζουρλομανδύας”. Αυτό απασχολεί τον Γιατρό Κερζέντσεφ, ο οποίος προετοίμαζε επιμελώς τον φόνο -όπως ομολογεί- πριν αρκετό καιρό, παρουσιάζοντας τον εαυτό του με ψυχολογικές διαταραχές μπροστά σε κόσμο, δημιουργώντας έτσι ελαφρυντικά για την μετέπειτα πράξη του. Η σκηνοθετημένη διαταραχή μήπως δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα; Όσο ο Κερζέντσεφ υπεισέρχεται βαθύτερα στο εσωτερικό του σκοτάδι τόσο περισσότερο παραδίδεται στη σκέψη του μη μπορώντας να διαχωρίσει το προσωπικό του αδιέξοδο από τον κοινωνικό του περίγυρο. Έτσι γεννιέται το εύλογο ερώτημα: είναι όντως τρελός ή προσποιείται τον τρελό, διέπραξε τον φόνο ή είναι αποκύημα της αρρωστημένης φαντασίας του, μιας διαταραγμένης σκέψης, εξ αιτίας της οποίας βρίσκεται στο ψυχιατρείο;
Ο Λεονίντ Αντρέγιεφ (1871-1919) γράφει το έργο “Η σκεψη’ το 1902. Μια περίπλοκη, πολύπλοκη και ερεβώδη νουβέλα στην οποία προσπαθεί να ανιχνεύσει τον λαβύρινθο της τρέλας. Στο έργο πλανάται διαρκώς το ερώτημα: υπάρχει προσποίηση τρέλας ή μια σταδιακή καταβύθιση στο πυκνό σκοτάδι της τρέλας. Ο Χάρης Φραγκούλης με την έξοχη δραματουργική επεξεργασία του έργου επιτυγχάνει με όχημα τον θεατρικό λόγο να χαρτογραφήσει το ασυνείδητο του ήρωα, γεμάτο συμπλέγματα, φοβίες, κρυφούς πόθους και επιθυμίες. Στην αυγή του 20ου αιώνα, ο Λεονίντ Αντρέγιεφ γράφει ένα έργο, το οποίο, σύμφωνα με σύγχρονους ψυχιατρικούς όρους, ασχολείται με τη σχιζοφρένεια και ο Φραγκούλης της δίνει υλική υπόσταση στη σκηνή του θεάτρου Σφενδόνη μέσα από την σκηνοθετική του προσέγγιση.
Ο Χάρης Φραγκούλης, καταξιωμένος ηθοποιός (τιμήθηκε το 2013 με το βραβείο Χορν), υπηρετεί, εδώ και καιρό, και τον χώρο της σκηνοθεσίας. Πνεύμα ανήσυχο και δημιουργικό προσεγγίζει τη “Σκέψη” με τόλμη και ουσιαστικό τρόπο επιτυγχάνοντας μια απίστευτη ισορροπία ανάμεσα στο σκηνικό και το ψυχικό γίγνεσθαι του ήρωα. Επινοώντας σαν έναν σιωπηλό παρτενέρ του Κερζέντσεφ, ένα σκηνικό αντικείμενο πολυεργαλείο, ένα ξύλινο σκαλισμένο έπιπλο, ( σκηνικά ο Κωνσταντίνος Λαμπρίδης) ο σκηνοθέτης αποκαλύπτει τον τρόπο με τον οποίο ο ήρωας βλέπει και αισθάνεται τον γύρω του κόσμο. Το έπιπλο, το οποίο λειτουργεί και σαν γραφείο, συνθέτουν μια καταπακτή, πτυσσόμενες επιφάνειες και συρτάρια από όπου αναδύεται ένας κρυμμένος μικρόκοσμος. Ένας ‘μαγικός κόσμος’ από μινιατούρες ανθρώπων και αντικειμένων, ο οποίος καταλήγει παίγνιο στις εκάστοτε ορέξεις του Κερζέντσεφ. Καθρεφτίζοντας έτσι, το πόσο χειριστικός μπορεί να γίνει ο ήρωας ή τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται τον κόσμο μέσα στη δίνη της τρέλας του. Μια σχέση παντοδυναμίας, ενός γίγαντας που κινεί σαν μαριονέτες ασήμαντοος νάνους , λιλιπούτεια ανδρείκελα.
Ισχυρότατος σύμμαχος σε αυτή τη σκηνοθετική σύλληψη είναι ο Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης. Ενσαρκώνει τον Γιατρό Κερζέντσεφ με ένα απίστευτα εκρηκτικό ταμπεραμέντο. Ο παραληρηματικός λόγος με εκφάνσεις λογικής, απότομες χειρονομίες, αλλόκοτο διαπεραστικό βλέμμα, περίεργες συσπάσεις προσώπου μαζί με κάθε κύτταρο του σώματος του ηθοποιού σχηματίζουν ένα ενορχηστρωμένο σύνολο υψίστης ακριβείας και συγκλονιστικής ερμηνείας επιτείνοντας την αίσθηση της αμφιθυμίας, η οποία διαπερνά όλη την παράσταση. Μικρές λεπτομέρειες έχουν διττές ερμηνείες: όπως τα διπλά χρυσοποίκιλτα γιλέκα που φορά ο Κερζέντσεφ μαρτυρούν μια κάποια οικονομική επιφάνεια όπως και μια διαταραχή καθώς και τα παπούτσια που τα βγάζει σε ένα ορισμένο σημείο της σκηνής για να μπορέσει ο ηθοποιός να γειωθεί και να καταδυθεί στο ρόλο του ή μήπως ο γιατρός Κερζέντσεφ, τώρα, και χωρίς το σακάκι του, απαλλαγμένος από κάποιες απαραίτητες κοινωνικές συμβάσεις, ελεύθερος πια μπορεί να αφεθεί στο περίεργο παιχνίδι της ομιχλώδους σκέψης του.
Η αέρινη παρουσία της Μάρω Γκόρτσου με δύο διαφορετικά κοστούμια υπηρετεί τους περίεργους συνειρμούς του Κερζέντσεφ συνδέοντσς το τότε με το τώρα του ήρωα. Ένα ακόμα μεγάλο ατού της παράστασης είναι η μουσική σύνθεση του Κορνήλιου Σελαμσή, η οποία σχολιάζει εύστοχα τις ψυχολογικές μεταπτώσεις του ήρωα επιτείνοντας τις αντιθέσεις.
Ο Χάρης Φραγκούλης μετουσιώνει έναν υποδειγματικά δομημένο μονόλογο σε μια άρτια παράσταση. Μια εξαιρετική παράσταση η οποία ακροβατεί στην κόψη της παροιμιώδους έκφρασης ‘έτσι είναι εάν έτσι νομίζετε’ καθηλώνοντας το κοινό, κρατώντας το σε μια διαρκή εγρήγορση και ταυτόχρονα προτρέποντάς το σε πολλές σκέψεις, σκέψεις, σκέψεις… Μια παράσταση που άξιζει να συνεχιστεί και την επόμενη θεατρική σεζόν.
2000
2k
