Όταν ήμουν φαντάρος, υπηρέτησα στην Κω σαν Ψυχολόγος. Λίγοι Ψυχολόγοι στα Δωδεκάνησα κάτι που έκανε τη δουλειά μεγάλη. Εκεί απομυθοποίησα το αντριλίκι. Θυμάμαι να βλέπω έως και 300 άτομα την ημέρα σε περιοδείες και επειδή ο Ταξίαρχος του νησιού ήταν ευαισθητοποιημένος σε θέματα “ψ”, έφτανα στο σημείο να τη λέω με περίσσιο θάρρος και θράσος σε διοικητάδες. Χαρακτηριστικά θυμάμαι να λέω σε έναν “Τί κάνετε; Έχετε τον άλλο ένα μήνα χωρίς έξοδο, τώρα δώστε του άδεια”.
Η υπέροχή μας χώρα δεν έχει καμμία ευαισθητοποίηση σε θέματα ψυχικής υγείας. Ένας μαυροσκούφης με κρίσεις πανικού μου είχε πει χαρακτηριστικά ότι ο φόβος του ήταν ότι όλο αυτό, η θητεία, δε θα τελειώσει. Και εγώ του έλεγα “πώς δε θα τελειώσει; Αφού ξέρεις την ημερομηνία απόλυσής σου;”. Αλλά ο φόβος είναι παράλογος. Και άλλα πολλά με κόσμο να κλαίει, γενικευμένα άγχη, παράλογες φοβίες. Κι εγώ μην το παίζω μάγκας. Όταν επέστρεψα έχασα την υγεία μου παρόλο που πέρασα αρκετά καλά. Απ’ την πρώτη στιγμή που ξεκίνησε αυτός ο παραλογισμός συνειδητοποίησα ότι κανένας που χειρίζεται αυτή την κρίση δε θα ασχοληθεί με την ψυχική υγεία του “σε κρίση” πληθυσμού.
Με πληροφορίες συγκεχυμένες (θα πεθάνεις, δε θα πεθάνεις, σου εμφανίζεται σε 5, 11,14,21 ημέρες, θα πεθάνουν οι γονείς σου, μπορεί να το έχεις και να μην το ξέρεις, μπορεί στην αρχή να είσαι κομπλέ αλλά την 7η ημέρα ξαφνικά να διασωληνωθείς) μαζί με το σταμάτημα των πάντων, έχεις ένα πληθυσμό σε σοκ. Και το αφήγημα…Να τρομάξει ο κόσμος για να μείνει σπίτι. Μαζί σου. Γιατί πώς θα μαντρώσεις 10.000.000 κόσμο; Η ευθύνη στον πολίτη. Μόνο. Στις 6/3 λίγο πριν το κλείσιμο είχα γενέθλια. Αγκάλιασα και φίλησα εκείνο το Παρασκευοσαββατοκύριακο καμμία εκατοστή άτομα να μου τραγουδούν, να φυσάω κεράκια, να τρώμε από την ίδια τούρτα με κουτάλια, και αν σε αυτό προσθέσεις και ένα Σαββατοκύριακο να παίζω στην παράσταση με κόσμο να έχει γεμίσει ασφυκτικά το θέατρο, την Τρίτη που κλείσαμε θεώρησα βάσει των λεγόμενων ότι είμαι μια κινητή βόμβα. Και χωρίς να μου το ζητήσει το κράτος μπήκα μόνος σε καραντίνα. Για 14 ημέρες. Σήμερα κλείνω τη 14η ημέρα έγκλειστος με μετακινήσεις με φοβερή προσοχή. 14 ημέρες και το μόνο που ακούω είναι για την ευθύνη του πολίτη.
Με επικοινωνιακές ρουκέτες με συγκίνηση, τρόμο, επιστημονικές υπερπληροφορήσεις τρόμου που δυστυχώς για να τα καταλάβει ο κόσμος θα έπρεπε να είναι ψύχραιμος, αλλά δεν μπορεί. Γιατί φοβάται για κάτι που δεν μπορεί να το αναγνωρίσει, να το δει. Και ο κόσμος ακούει πρώτη φορά νουμερα. Και δεν μπορεί να καταλάβει αν είναι πολλά ή λίγα. Δεν υπήρχε άλλος τρόπος. Έπρεπε ο κόσμος να μαζευτεί. Όταν θέλεις εδώ και δεκαετίες ένα λαό να τον χειρίζεσαι με μέσα που έχεις φτιάξει εύκολης ζωής και πνευματικής αποχαύνωσης πώς περιμένεις ο άλλος να υπακούσει. Επομένως ναι. Κλεισ’ τον. Μην περιμένεις να κάνει η πλειοψηφία αυτό που έκανα εγώ. Αλλά 14 ημέρες το μόνο που γίνεται είναι να βλέπω το παράδειγμα της Ιταλίας για να φρικάρω για να αποδεχτώ τη δική μου ευθύνη. Χωρίς καμμία άλλη είδηση. Με φόβο. Ακραίο. Και ακόμα δεν έχω συνειδητοποιήσει την καταστροφή των πάντων που θα υπάρχει αφού σωθώ. Ή ακόμα δεν έχω καταλάβει αυτό που ακούω συνέχεια για να το συνηθίσω ότι “θα βγούμε από αυτό αλλά τίποτα δε θα θυμίζει πια την προηγούμενη κατάσταση”.
Και δε θέλω ακόμα να αρχίσω να σκέφτομαι εξωγήινους και συνωμοσιολογίες. Αλλά κυρίως δεν έχω ακούσει πουθενά για την ευθύνη του κράτους. Όχι για να καταλογίσω. Αλλά για να δω το κράτος να προσπαθεί και σε άλλα μέτρα πέρα από την ευθύνη του πολίτη. Εξαιρετικό που προλάβαμε, επειδή πρώτα πήγε σε άλλες χώρες, να πάρουμε πιο γρήγορα μέτρα. Αλλά από τη στιγμή που θα με φέρεις σε σύγκρουση με εκκλησία και όλους αυτούς τους ανίδεους που δυστυχώς θα σε αναγκάσουν να πάρεις πιο δραστικά μέτρα, έχασες κι άλλο χρόνο για επικοινωνία. Και η επικοινωνία από το πρώτο μέτρο μέσω της προβολής από τα μέσα φαινόταν ότι πηγαίνει για το σημείο αυτό και το επόμενο που είναι η ολική απαγόρευση. Αλλά έπρεπε να γίνει σταδιακά και κυρίως να το ζητήσει ο κόσμος γιατί οι άλλοι δε συμμορφώνονται. Καταλαβαίνω. Δεν είναι εύκολο. Και η κατάντια του ΕΣΥ δεν είναι μόνο δικό σου τερατούργημα αλλά όσων πέρασαν. Όσων όλων. Όταν όμως έχεις ένα τέτοιο εχθρό μην κοιτάς την επικοινωνία και πάρε αμέσως το μετρο. Το τελευταίο λοιπόν που έχω ανάγκη τώρα που είμαι σε σοκ είναι να δω να μου κουνάει κάποιος το δάχτυλο και να με μαλώνει σαν παιδί. Και μιλάω εγώ που πήρα τα μέτρα πριν να τα πει το κράτος. Και δεν ήμουν ο μόνος. Και περιμένω. Εδώ κλεισμένος. Έχοντας συμφωνήσει να παραχωρήσω κάθε ελευθερία και κάθε έννοια δημοκρατίας γιατί έχεις δίκιο. Και όταν το έκανα ξαφνικά πέρασε ηλεκτρισμός μέσα μου, όχι λόγο ιού. Υπάρχει κρίσιμη κατάσταση. Και θα τα δώσω. Αλλά δε θα συνηθίσω. Τα περιμένω πίσω γνωρίζοντας ότι πολλοί μπορεί να συνηθίσουν ή και να εξιδανικεύσουν κάποια πράγματα και έχοντας δει αντίστοιχες σωτηρίες σε τόμους ιστορίας. Και θα τα διεκδικήσω. Γιατί τα είχα. Δε μου τα έδωσες. Τα δικαιούμουν. Σαν ίσος προς ίσο και σαν όμοιος προς όμοιο. Και δε θα συνηθίσω για να μην είναι έτοιμος να δεχτώ αβίαστα το “τίποτα δε θα θυμίζει το πριν”. Και τότε που θα έχει περάσει, αν περάσει, θα πρέπει να συζητηθούν κάποια πραγματα.
Ο κόσμος τις επόμενες ημέρες θα γεννήσει τέρατα. Στο μυαλό και την ψυχή του. Και μην το παίζουμε μάγκες. Όλοι έχουμε αχνοδεί το βύθισμα ασχέτως αν μετά το ξεχνάμε μέχρι να ξαναέρθει και κάποια στιγμή να μείνει. Οι κρίσεις πανικού από τον εγκλεισμό θα οδηγήσουν πολύ κόσμο στα επείγοντα με συμπτώματα αντίστοιχα αυτού του ιού. Το ξερουμε. Και θα σας καθυστερήσουν γιατί δεν υπολογίσατε στην όλη επικοινωνία τον παράγοντα “ψ” που μπορεί να σας σταθεί εμπόδιο. Και δε μιλάμε για την ψυχική υγεία ενός στρατοπέδου ενός νησιου. Αλλά για μια γενικευμένη ψυχική βόμβα του συνόλου του πληθυσμού. Δεν είναι μόνο το κουράγιο και η υπομονή και το φρόνημα του Έλληνα. Είναι η φύση του ανθρώπου και μου κάνει εντύπωση που κανένας σύμβουλος δεν το έθεσε για να το λάβετε υπόψιν. Τα τέρατα θα μεγαλώσουν με περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, ζευγάρια σε διάσταση που θα γκρεμίζουν τον ψυχισμό παιδιών σε περιβάλλοντα εφιαλτικά. Βάλε μέσα σε αυτό και το γεγονός ότι πολλοί που κρύβονταν πίσω από πολλές δράσεις τώρα αντιμετωπίζουν τον εαυτό τους. Και μη μου πεις ότι είναι ευκαιρία να βρω τον εαυτό μου ή και άλλα, που μπορώ κι εγώ να σου πω σαν ευκαιρίες, που μας δίνονται να ασχοληθούμε με πράγματα που είχαμε καιρό να ασχοληθούμε. Θα τα βρούμε. Και θα περάσουμε και καλά. Αλλά κυρίως το λες γιατί δεν ξέρεις τί μπορεί να κάνει ο ψυχισμός σε κρίση.
Το κυριότερο όμως που βλέπω να μη λαμβάνεται υπόψιν είναι ότι τώρα που υπάρχει άπλετος χρόνος κάποιοι, ίσως καταφέρουν να κρίνουν αυτά που τόσο καιρό δέχονταν αβιαστα σαν ειδήσεις, πληροφορίες, “ψυχαγωγίες” και να καταλάβουν ότι όλα ήταν αέρας. Όλο το οικοδόμημα δηλαδή του τρόπου ζωής του λαου. Εκτός αν πλέον δεν θα το χρειαζόμαστε. Και γιατί τώρα να δουν αυτή την εικόνα πιο καθαρά; Γιατί τώρα είναι φοβισμένοι αλλά όχι κουρασμενοι. Και ο έντονος φόβος δεν οδηγεί σε περισσότερο φόβο, αλλά σε αποστασιοποίηση. Όπως και ο έντονος ψυχικός πόνος. Σε μούδιασμα που μετά το σοκ προσπαθεί να βρει διέξοδο. Και εκεί θα χαθεί η επικοινωνία του έντονου φόβου. Και δεν μπορεί να μην έχεις σκεφτεί τις αναταραχές λόγω εκτόνωσης μετά. Δεν μπορεί να μην έχεις σκεφτεί τα ιατρικά θέματα που θα επιδεινωθούν γιατί οι φαρμακευτικές αγωγές χρονίων νοσημάτων ήταν στηριγμένες σε άλλο τρόπο ζωής.
Θα μου πεις “και τί να κάνουμε έτσι όπως είναι η κατάσταση;” Δίκιο έχεις θα το κάνουμε. Αλλά πέρα από το μόνο όπλο που είναι η ευθύνη του πολίτη που μου κουνάς το δάχτυλο πρέπει να πάρεις αμεσότατα και μέτρα ενίσχυσης του ΕΣΥ. ΑΚΡΑΙΑ ΜΕΤΡΑ. Γιατί όσοι ξέρουμε λίγη επιδημιολογία όταν έρθει η στιγμή δε θα μπορείς απλά να το καταλογίσεις στον ανίδεο που δεν τήρησε τα μέτρα. Κάνε τεστ σε όσο το δυνατόν περισσότερους, ακόμα και δειγματοληπτικά στα σπίτια, ΧΘΕΣ, για να καταλάβεις πού είσαι και πώς πρέπει να ενισχύσεις το ΕΣΥ. Τα καθημερινά νούμερα δεν αντιπροσωπεύουν τίποτα κάνοντας τεστ μόνο σε όσους εισάγονται στα νοσοκομεία. Και επιτέλους ευαισθητοποιησου για την ψυχική υγεία του πληθυσμού σε κρίση. Ακόμα είμαστε σε διακοπές. Αλλά έρχεται. Έτσι άκουσα εχθές ότι ζητούν εθελοντές ψυχολόγους και ψυχιάτρους. Εθελοντές. Έχω εργαστεί πάνω σε κρίσεις με το κράτος από το σεισμό της Παρνηθας, ναυάγια, πυρκαγιές, τρομοκρατικά χτυπήματα τόσο σαν επιστημονικός συνεργάτης όσο και εθελοντικά με δική μου πρωτοβουλία. Με δική μου πρωτοβουλία με αίσθημα ανθρωπισμού παρότι αυτό το κράτος επιμένει να θέλει να μου φέρεται σαν εχθρός. Έχεις ικανότατη ομάδα Ψυχολόγων που σου έχει κάνει δουλειά δεκαετίες πάνω σε κρίσεις και ζητάς εθελοντές χωρίς σχεδιασμό κρίσης! Συγχωρέστε με δε θα βγω να χειροκροτησω γιατί ξέρω καλά από συναδέλφους στην υγεία ότι δε θέλουν χειροκρότημα. Θέλουν το κράτος να σταματήσει μόνο με την ευθύνη του πολίτη και άμεσα να ενισχύσει το ΕΣΥ. Συνεχίζω να ασχολούμαι από μόνος με ευαισθητοποίηση και εθελοντικά σαν Ψυχολόγος σε ανθρώπους σε αυτή την κρίση αλλά δε θα πάω εθελοντής στο κάλεσμα. Γιατί ξέρεις ποιοί είναι αυτοί που σου έχουν κάνει δουλειά και μπορείς απλά να τους καλέσεις με ΑΜΕΣΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΚΡΙΣΗΣ. Γιατί όποτε έχεις ζητήσει εθελοντές η έλλειψη οργάνωσης οδηγεί σε καθυστερήσεις και τώρα δεν έχεις χρόνο. Κυρίως θα συνεχίσω να μένω σπίτι. Προσπαθώντας να μην επηρεάζομαι για να μην ξεχάσω και για να βλέπω καθαρά παρά το φόβο και το σοκ. Και ανυπομονώ να δω το μετά..