Ο Νίκος Καραστέργιος φέτος πρωταγωνιστεί ως Πόντζα, μαζί μ’ένα πολυμελή θίασο, στο «Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε» του Λουίτζι Πιραντέλλο σε διασκευή και σκηνοθεσία του Νίκου Καμτσή στο θέατρο Τόπος Αλλού. Το Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε, που παίχτηκε για πρώτη φορά το 1917, είναι ένα από τα πιο δημοφιλή και πιο αντιπροσωπευτικά θεατρικά έργα του διάσημου Ιταλού συγγραφέα.
Η δράση του τοποθετείται σε ένα επαρχιακό κλειστοφοβικό περιβάλλον, με τους ήρωές του να προσπαθούν να αποδείξουν -ο καθένας για τον εαυτό του- την αλήθεια των αντιφατικών ιστοριών τους, προκειμένου να ικανοποιήσουν τη νοσηρή περιέργεια και τη χωρίς όρια αδιακρισία της κοινής γνώμης για οτιδήποτε ξεφεύγει από τα καθιερωμένα.
Για ποιό λόγο επιλέξατε να παίξετε στη συγκεκριμένη παράσταση;
Με επέλεξε ο αγαπημένος μου σκηνοθέτης Νίκος Καμτσής, με τον οποίο συνεργαζόμαστε αρκετά χρόνια. Τόσα πολλά, που πλέον δεν χρειάζεται να συνεννοηθούμε. Υπάρχει μια σιωπηλή συμφωνία ότι θα συνεργαστούμε. Αυτό σημαίνει ότι πλέον υπάρχει μεταξύ μας πλήρης εμπιστοσύνη και αυτό μου αρέσει πολύ. Τώρα αν υποθετικά θα έπρεπε να επιλέξω ανάμεσα σε αυτό ή σε κάποιο άλλο έργο, θα διάλεγα αυτό για τη σαφή διαχρονικότητα του, την καθαρή γραφή του, αλλά και την πολύ έξυπνη διασκευή του Νίκου Καμτσή.
Ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές που έχετε ως άνθρωπος με το ρόλο σας;
Ο κύριος Πόντζα, τον οποίο καλούμαι να υποκριθώ είναι ένας … πολύ ιδιαίτερος χαρακτήρας. Για όσους ξέρουν το έργο, είναι το σύμβολο διαφορετικότητας μέσα στην μικροκοινωνία, μαζί με την κυρία Φρόλλα. Αυστηρός, εσωστρεφής σε τέτοιο βαθμό που οι περισσότεροι πιστεύουν πως είναι τρελός. «Διπολικό» τον αποκαλεί η πεθερά του, η κ.Φρόλα. Είναι έτσι; Ή μήπως όχι; Οπότε σε έναν τέτοιο πολύ ιδιαίτερο χαρακτήρα δεν μπορώ να βρω και πολλές ομοιότητες με εμένα. Η αξιοπρέπεια του, που φαίνεται περισσότερο στην τελευταία σκηνή της παράστασης, ίσως είναι το βασικό κοινό μας.
Ποιες οι δυσκολίες του ρόλου σας;
Όλοι οι ρόλοι έχουν τις δυσκολίες τους. Το δικό μου θέμα πάντα είναι να μην πέσω στις «ευκολίες μου» που λέμε και στη γλώσσα του θεάτρου. Αλλά, ο Νίκος είναι πάντα εκεί να μου το επισημαίνει. Ο συγκεκριμένος ρόλος μπορεί εύκολα να ξεφύγει από το στόχο του και να γίνει ένα σχήμα, χωρίς βάθος. Παρά το γκροτέσκο στοιχείο που έχουν οι περισσότεροι Πιραντελλικοί ήρωες, οι ισορροπίες είναι λεπτές και πρέπει να κρατάς το μέτρο! Τόσο όσο. Για αυτό και το μόνο πράγμα που λέω στον εαυτό μου πριν βγω στη σκηνή, είναι αυτό. Τόσο όσο… Δεν ξέρω αν τα καταφέρνω, αλλά αυτό προσπαθώ. Αλήθεια και μέτρο.
Πως προσεγγίζετε ένα ρόλο ως ηθοποιός;
Από ένστικτο. Μελετώ το έργο, προσέχω τα λόγια του ρόλου μου και των άλλων. Αλλά δεν είμαι της θεωρητικής μελέτης, μόνον της πρακτικής. Για παράδειγμα, πριν λίγα χρόνια, ο Νίκος με εμπιστεύτηκε να παίξω το Νίτσε, στο δικό του έργο: «Νίτσε Βάγκνερ, ένα έργο για το φασισμό». Όλοι μου έλεγαν: πρέπει να διαβάσεις για τον Νίτσε, για τη ζωή του, να διαβάσεις βιβλία και συγγράμματα του. Ωραία, διάβασα και αυτά. Μα ποιος ξέρει πώς ήταν ο Νίτσε; Έχουμε ντοκουμέντα; Όχι. Μόνο φωτογραφίες! Ξέρει κανείς πως λειτουργούσε στις προσωπικές στιγμές του; Όχι. Από το μηδέν λοιπόν ξεκίνησα και προσπάθησα να προσεγγίσω την ιδιοσυγκρασία ενός πονεμένου, αδικημένου ανθρώπου, στις τελευταίες στιγμές της ζωής του. Ένας άνθρωπος ημίτρελος και κλεισμένος σε ένα άσυλο γιατί σε αυτήν τη χρονική περίοδο αναφερόταν το έργο. Στην ψυχοσύνθεση εντός τέτοιου ατόμου προσπάθησα να μπω κι όχι της ιστορικής προσωπικότητας του Νίτσε. Έτσι και τώρα, με τον κ. Πόντζα, ακολούθησα τη σκηνοθετική γραμμή του Νίκου. Και προσπάθησα, μέσα από την αλήθεια μου, να ζωντανέψω αυτήν την προσωπικότητα.
Γιατί κάποιος να επιλέξει να δει το συγκεκριμένο έργο; Ποιο το μήνυμα του έργου;
Πολλά τα μηνύματα και πολλοί οι λόγοι. Πρώτον, μιλά για τη σχετικότητα της αλήθειας. Την υποκειμενικότητα που υπάρχει σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Επίσης, δείχνει με τρόπο υπερβολικό μεν, με μεγάλες δόσεις αλήθειας δε, τον τρόπο με τον οποίο οι κοινωνίες αντιμετωπίζουν τον διαφορετικό, αυτόν που είναι κάπως αλλιώς. Γιατί φτάνουν σε τέτοια επίπεδα περιέργειας οι άνθρωποι ώστε να μάθουν τι συμβαίνει με το διπλανό τους; Τίθενται σοβαρά υπαρξιακά ζητήματα ταυτότητας που συνοψίζονται στη φράση του Λαουντίζι «ποιος στ’αλήθεια είμαι εγώ και που πάω».
Τελικά η αλήθεια είναι σχετική;
Προσωπικά πιστεύω πως ναι. Ο χαρακτήρας μας φαίνεται αλλιώς στα μάτια τα δικά μας κι αλλιώς στα μάτια των άλλων. Αλλιώς είμαστε στη δουλειά μας, αλλιώς με την οικογένειά μας. Μόνο τα γεγονότα είναι αντικειμενικά, αλλά και πάλι, ο τρόπος που τα κρίνουμε, ο τρόπος που τα βλέπουμε είναι υποκειμενικός. Ο καθένας τα βλέπει από τη δική του οπτική γωνία.
Γιατί θεωρείται ο Πιραντέλλο σημαντικός ακόμα στην εποχή μας; Τι το διαφορετικό έχει το συγκεκριμένο ανέβασμα του Νίκου Καμτσή;
Ο Πιραντέλλο παρουσιάζει σε όλα του τα έργα δύο πραγματικότητες. Στο συγκεκριμένο έργο, όλοι έχουν δίκιο και άδικο ταυτόχρονα. Ένας παραλογισμός που στην εποχή μας είναι επίσης πολύ έντονος. Φαίνεται σε θέματα της επικαιρότητας: οι άνθρωποι μπαίνουν σε μία σφαίρα «πόλωσης» και υποστηρίζουν τόσο έντονα τη γνώμη τους, που διχάζονται. Έτσι συνέβαινε και όταν γράφτηκε το έργο το 1917, έτσι συμβαίνει και τώρα. Για αυτό ο Πιραντέλλο θεωρείται εμβληματική μορφή της συγγραφικής Τέχνης: αντιλαμβανόταν τη «διαχρονικότητα» των θεμάτων. Και το θέμα του ‘Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε» είναι διαχρονικό. Όσο για το ανέβασμα του Νίκου, είναι πρωτοπόρο και διαφορετικό, καθώς κάνει μία σύγκριση της σχετικότητας της αλήθειας, με τη θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν. Πώς οι κανόνες της φυσικής επιστήμης, έχουν εφαρμογή και στον κοινωνικό τομέα. Είναι πολύ ενδιαφέρον και πρωτότυπο.
Αν δεν ήσασταν ηθοποιός θα ήσασταν…
Μάλλον άνεργος.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Σκηνοθεσία/ Απόδοση & Διασκευή κειμένου: Νίκος Καμτσής
Σκηνικά-Κοστούμια: Μίκα Πανάγου
Μουσική: Χρήστος Ξενάκης
Επιμέλεια Κίνησης: Ania Giniewska, Marek Kosciolek
Φωτισμοί: Αντώνης Εξαρχάκης
Β. Σκηνοθέτη: Ήρα Μπράμη
Παίζουν οι: Μάνια Παπαδημητρίου, Γιάννης Λασπιάς, Νίκος Καραστέργιος, Πασχάλης Μερμηγκάκης, Λαμπρινή Θάνου, Άντα Κουγιά, Δημήτρης Νικολόπουλος, Ασημένια Παπαδοπούλου, Βίκυ Αθανασίου
Φιλική συμμετοχή (σε βίντεο): Αντώνης Καφετζόπουλος, Πάνος Σκουρολιάκος
https://www.viva.gr/tickets/theater/theatro-topos-allou/etsi-einai-an-etsi-nomizete/
ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΠΟΣ ΑΛΛΟύ
Κεφαλληνίας 17 & Κυκλάδων, Κυψέλη
Κάθε Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 21.00
Κάθε Κυριακή στις 20.00
Κρατήσεις θέσεων: 2108656004, 2108679535
Τιμές εισιτηρίων
Γενική είσοδος: 10 ευρώ
Τρίτη ηλικία/Συνταξιούχοι/Groups άνω των 10 ατόμων: 7 ευρώ
Άνεργοι/ Σπουδαστές/ Ατέλειες: 5 ευρώ