Το 2019 σιγά σιγά μας αφήνει και παίρνει μαζί του αναμνήσεις μιας γεμάτης κι έντονης χρονιάς. Οι παραστάσεις που ανέβηκαν σε κάποια από τις πολλές θεατρικές σκηνές ξεπέρασαν κατά πολύ τις 1000 και οι επιλογές για το θεατρόφιλο κοινό ήταν πολυάριθμες. Υπήρχαν αυτές που συγκέντρωσαν κόσμο και πέρα από την καλλιτεχνική τους επιτυχία εξασφάλισαν και την εμπορική κι εκείνες που είχαν πιο περιορισμένη αποδοχή και δε μακροημέρευσαν όσο θα ήθελαν οι συντελεστές τους. Ο θεατρικός χάρτης ολοένα και εμπλουτίζεται με νέους χώρους, τα έργα που επιλέγονται καλύπτουν ολόκληρη την γκάμα της ζήτησης του κοινού και παλαιές και νέες ομάδες προσκαλούν το θεατρόφιλο αυτό κοινό να παρακολουθήσει τις δουλειές τους και να τις αξιολογήσει. Παρακολουθώντας πλέον των 150 παραστάσεων στη διάρκεια ενός ημερολογιακού έτους στο τέλος συνηθίζω να κάνω έναν απολογισμό αυτών που έμειναν περισσότερο στη μνήμη μου και άφησαν ένα αναγνωρίσιμο στίγμα. Πάντα θα υπάρχουν κάποιες πολύ καλές δουλειές που είτε λόγω χρόνου, είτε λόγω επιλογών, είτε λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων δεν κατάφερα να τις δω, αλλά αυτό είναι αναπόφευκτο, καθώς το πλήθος των παραστάσεων που προλαβαίνει να δει κάποιος (όσο θεατρόφιλος και να δηλώνει) είναι πεπερασμένο. Ιδού λοιπόν μια λίστα από 9+1 παραστάσεις που παρακολούθησα μέσα σε αυτή τη χρονιά και μου άφησαν τις καλύτερες εντυπώσεις. Η σειρά καταγραφής τους είναι τυχαία και όχι κατ’ αύξουσα ή φθίνουσα σπουδαιότητα. Ας τις δούμε λοιπόν αναλυτικότερα:
Ένα από τα γνωστότερα και πιο πολυπαιγμένα έργα του Τσέχοφ σε σκηνοθεσία της Μαρίας Μαγκανάρη ανέβηκε για πρώτη φορά στο ΚΕΤ (Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων) και συνεχίζει πλέον στην Κεντρική Σκηνή του Bios. Ένα βαθύ, αδυσώπητο και εξαιρετικά προσεγμένο ψυχογράφημα των ηρώων του Ρώσου συγγραφέα που αναδεικνύει και τεκμηριώνει με επάρκεια τη διαχρονικότητα των καταστάσεων που πραγματεύεται και της ανασφαλούς και αδύναμης ανθρώπινης φύσης, αφήνοντας ένα αισιόδοξο τελικό μήνυμα. Η ερμηνευτική ομάδα συμπαγής, δυναμική και συντονισμένη υποστήριξε απόλυτα το σκηνοθετικό όραμα και έδωσε τον καλύτερό της εαυτό.
Άνθρωποι και Ποντίκια
Το γνωστό έργο του Στάινμπεκ διασκευάστηκε και προσαρμόστηκε στην ελληνική πραγματικότητα από τη Σοφία Αδαμίδου, με το Βασίλη Μπισμπίκη να το σκηνοθετεί σε μία άκρως ρεαλιστική, ωμή και συνάμα ανθρώπινη και συχνά σπαρακτική εκδοχή που δεν επιχειρεί να τέρψει, αλλά να κάνει το κοινό να αφυπνιστεί αναγνωρίζοντας στους χαρακτήρες κομμάτια από τον εαυτό του. Δεν ξεχωρίζεις ερμηνείες, αφού όλη η ομάδα είναι εξαιρετική με την παράσταση να αποτελεί τον ορισμό της συλλογικότητας και της ομαδικής δουλειάς. Στην αντιθεατρική γειτονιά του Ελαιώνα το Cartel γίνεται η σχεδόν ιδανική σκηνή μεταφοράς της παράστασης αυτής, που σάρωσε τα βραβεία και κέρδισε μια απόλυτα δίκαιη εμπορική αναγνώριση.
ELENIT
Η καινούργια δουλειά του Ευριπίδη Λασκαρίδη στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση είναι πιστή στο ύφος και το στίγμα του εμπνευστή της. Ένα σκηνικό ψηφιδωτό διαφορετικών παραστατικών τεχνών που μας μεταφέρει σε έναν κόσμο με πλάσματα αλλόκοτα, που δημιουργούν μια φαντασιακή πραγματικότητα με χρώματα, ήχους και λόγο αφηρημένο. Οι εικόνες που έπλασε ήταν συχνά ανοίκειες, αλλά είχαν μέσα τους τόση δυναμική, τόσο πάθος και τόση ενέργεια που κατάφεραν να επικοινωνήσουν με αμεσότητα και αυθορμητισμό με το θεατή και να κινήσουν την ευαισθησία του. Οι περφόρμερ που συμμετείχαν κατέθεσαν απλόχερα το πολύπλευρο ταλέντο τους στη σκηνή, ενώ τα υπέροχα κοστούμια και τα καταπληκτικά φώτα αποτέλεσαν σημαντικά ατού της προσπάθειας αυτής.
Οιδίπους Τύραννος
Η πρώτη σκηνοθετική απόπειρα του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη στην αρχαία τραγωδία έγινε αυτό το καλοκαίρι με την τραγωδία αυτή του Σοφοκλή. Με οδηγό τη μεστή και τόσο πυκνή νοημάτων μετάφραση του Γιάννη Λιγνάδη, κάνει το λόγο συνοδοιπόρο των εικόνων και μας βάζει στην ουσία των διαχρονικών μηνυμάτων του έργου σχετικά με την ανθρώπινη ύπαρξη και την τραγικότητά της. Η προσέγγιση ήταν απόλυτα ανθρωποκεντρική, χωρίς να εκβιάζεται το συναίσθημα, λιτή και περιεκτική και είχε μέτρο και ισορροπία. Τόσο ο Δημήτρης Λιγνάδης στον ομώνυμο ρόλο, όσο και όλος ο θίασος αποτύπωσαν τους χαρακτήρες του Σοφοκλή με τρόπο σαφή και ολοκληρωμένο και δικαιολογημένα κέρδισαν τη σχεδόν καθολική αποδοχή των θεατών που τους παρακολούθησαν.
Ο Άνθρωπος που Γελά
Ο Θοδωρής Αμπαζής σκηνοθέτησε για το Εθνικό Θέατρο στη σκηνή του Ρεξ το μυθιστόρημα του Βίκτωρος Ουγκώ, με τη μορφή ενός μιούζικαλ με έντονη πολιτική χροιά, που δε βασίστηκε σε εύπεπτες μελωδίες και ατάκες-τσιτάτα, αλλά επέλεξε να κρατήσει ανέπαφη την ουσία του κειμένου, να χρησιμοποιήσει εύστοχα τους συμβολισμούς του και να πλάσει εικόνες ατμοσφαιρικές και έντονες, που υποστήριξαν τις συναισθηματικές και ψυχολογικές μεταπτώσεις των ηρώων του έργου. Με το δίδυμο Αιμιλιανού Σταματάκη και Εβελίνας Παπούλια να έχει εξαιρετική συνεργασία και χημεία κι έναν υποδειγματικό χορό να τους υποστηρίζει, το εγχείρημα ήταν επιτυχημένο και αποτέλεσε ένα από τα πολύ δυνατά φετινά χαρτιά του Εθνικού Θεάτρου.
Αρίστος
Παρόλο που η παράσταση δεν είναι φετινή, αλλά βρίσκεται στην τρίτη της σαιζόν κι έχει πλέον μεταφερθεί στο Θέατρο Άνεσις, θα την συμπεριλάβω στην παρούσα λίστα, καθώς στην καινούργια της διανομή έχουν αλλάξει οι δύο από τους τρεις ηθοποιούς και ο μουσικός που τους συνοδεύει. Η σκοτεινή ιστορία του Αριστείδη Παγκρατίδη, γνωστού και ως “Δράκου του Σέιχ Σου”, βασισμένη στο υπέροχο αρχικό κείμενο του Θωμά Κοροβίνη, δεν έχει χάσει τίποτα από τη ζωντάνια, την προσωπικότητα και την ποιότητά της, με το Γιώργο Παπαγεωργίου στη σκηνοθετική επιμέλεια να αφήνει μια αίσθηση “χειροποίητου θεάτρου” και τρεις ηθοποιούς κι έναν μουσικό να απογειώνουν το συναίσθημα του θεατή και να του προσφέρουν μια πολύ ουσιαστική θεατρική εμπειρία.
Έτσι Είναι αν Έτσι Νομίζετε
Ένα από τα πιο γνωστά έργα του Ιταλού Λουίτζι Πιραντέλλο μεταφέρθηκε στη σκηνή του Θεάτρου Τόπος Αλλού υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Νίκου Καμτσή σε μία φρέσκια και σύγχρονη διασκευή, που ανέδειξε το παιγνιώδες και καυστικό ύφος του Ιταλού δραματουργού και έδωσε με μια ευφρόσυνη διάθεση τις διαφορετικές όψεις της αλήθειας. Η εικαστική υποστήριξη της παράστασης αποτέλεσε ένα πρόσθετο πλεονέκτημα γι’ αυτήν, ενώ η θεατρική αυτή πρόταση ευτύχησε και στη διανομή των ηθοποιών που επιλέχθηκαν για τους επιμέρους ρόλους και οι οποίοι κατέθεσαν κέφι, μπρίο, διάθεση και ταλέντο για μια από τις πιο έξυπνες και ευχάριστες επιλογές της χρονιάς που εκπνέει.
Οι Στοιχειωμένοι
Ένα σύγχρονο μιούζικαλ σε μουσική του Δημήτρη Μαραμή και σκηνοθεσία του Θάνου Παπακωνσταντίνου που παρουσιάστηκε στο Μέγαρο Μουσικής για πολύ λίγες παραστάσεις. “Το Γεφύρι της Άρτας”, το “Τραγούδι του Νεκρού Αδερφού” και το “Στοιχειό της Χάρμαινας” αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά αυτής της εξαιρετικής μουσικοθεατρικής πρότασης που ίσως θα έπρεπε να επαναληφθεί στο άμεσο μέλλον. Η μουσική συνδύασε τόσο κάποιες εμπορικές φόρμες, αλλά και τη διάθεση του συνθέτη για νέα μελωδικά μονοπάτια, ενώ η gothic σκηνοθεσία έδωσε εικόνες στα όρια του γκροτέσκου, αλλά άρτιες και εξαιρετικά δουλεμένες. Οι φωνές των Θοδωρή Βουτσικάκη και Αργυρώς Καπαρού αποτέλεσαν το επιστέγασμα μιας σπουδαίας θεατρικής βραδιάς.
Ο Γιος
Αν κι έκανε πρεμιέρα μέσα στο Δεκέμβριο η παράσταση αυτή βρήκε επάξια τη θέση της στην παρούσα λίστα. Βασισμένη σε ένα πολύ δυνατό και ευαίσθητο έργο του Φλοριάν Ζελλέρ, με τη σκηνοθεσία του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου να έχει μέτρο, συναίσθηση, ισορροπία και ρυθμό μιλά για την οικογένεια, τους δεσμούς της, τη συμβίωση και τις δυσκολίες της, την εφηβεία και τα προβλήματά της με τρόπο άμεσο, ρεαλιστικό και ευθύ. Τρεις πολύ καλοί και έμπειροι ηθοποιοί και ένας νεαρός, ο οποίος αποδεικνύει ότι το θέατρο έχει συνέχεια, ερμηνεύουν τους βασικούς ρόλους και δημιουργούν μια υπέροχη ομάδα με εξαιρετική χημεία και ποιότητα.
Ο Ελέφας
Το ιδιαίτερο και πανέξυπνο κείμενο του Κώστα Μποσταντζόγλου (ή Βοσταντζόγλου) σκηνοθέτησε ο Γιάννης Λεοντάρης στη Μικρή Σκηνή της Μονής Λαζαριστών για λογαριασμό του ΚΘΒΕ. Η παράσταση ισορρόπησε μεταξύ κωμωδίας και υπερβολής χωρίς να χαθεί ούτε στιγμή το μέτρο, χρησιμοποίησε με σαρκαστικό τρόπο τα επιτηδευμένα γλωσσικά λάθη του κειμένου, πρόσφερε ένα πιάτο φακές και τσίπουρο στους θεατές της πρώτης σειράς και έθιξε με κριτική διάθεση την προκατάληψη, την οικογενειακή βία και κάποια φαλλοκρατικά στερεότυπα που εξακολουθούν να είναι παρόντα στην εποχή μας. Οι υψηλού επιπέδου ερμηνείες ολοκλήρωσαν την απόλυτα θετική εντύπωση που μου άφησε η συγκεκριμένη θεατρική δουλειά.
Το 2020 είναι επί θύραις και φέρνει μαζί του καινούργιες θεατρικές προτάσεις και παραστάσεις που θα εξακολουθήσουν να προσκαλούν τον κόσμο να τις παρακολουθήσει και να τις χειροκροτήσει. Θα είμαστε εκεί για να τις απολαύσουμε και να συζητήσουμε την τελική αίσθηση που θα μας αφήσουν.
2000
2k
