«Τα παιδιά του ήλιου» : Κριτική της παράστασης από τη Βίκυ Διαμάντη.

Στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν – Υπόγειο παίζεται το έργο του Μαξίμ Γκόργκι «Τα παιδιά του ήλιου» σε σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη.

Τα παιδιά του ήλιου δημιούργησαν τον κόσμο, σύμφωνα με έναν παλιό ινδιάνικο μύθο. «Τα παιδιά του ήλιου», ο Παβέλ και οι άνθρωποι που βρίσκονται στο περιβάλλον του, έχουν δημιουργήσει ένα δικό τους μικρόκοσμο μέσα σε μία έπαυλη, μακριά από τις απειλές του αληθινού κόσμου. Ο Παβέλ, ένας νέος επιστήμονας, βρίσκεται εγκλωβισμένος στην επιστήμη του και σε ένα ψυχαναγκαστικό «πρέπει». Τα πειράματά του, που ουσιαστικά ποτέ δεν βρίσκουν πρακτική εφαρμογή, αποτελούν το μοναδικό έργο της ζωής του. Δίπλα του η αδερφή του Λίζα, ένας ευαίσθητος άνθρωπος, ο μεσάζων ανάμεσα στο μικρόκοσμο της έπαυλης και τον αληθινό κόσμο, ζει μία ζωή σε διαρκή άμυνα, φοβισμένη όχι μόνο από τον αληθινό κόσμο, αλλά και από τον ίδιο της τον εαυτό και τα συναισθήματα που βιώνει. Η Γιαγιά η οποία είναι η υπηρέτρια του σπιτιού και η οποία μεγάλωσε τα παιδιά ως νταντά, συμβολίζει την παράδοση που δεν θέλει να παραδοθεί στο νεωτεριστικό, το καινούργιο. Προσπαθεί να κρατήσει τους νεότερους στη γραμμική συνέχεια της ζωής, μακριά από επιρροές μίας άλλης φιλοσοφίας. Ο κτηνίατρος που επισκέπτεται την έπαυλη, είναι ένας βαθιά ερωτευμένος άνδρας που όμως δεν μπορεί να εκφραστεί συναισθηματικά. Λειτουργεί με αυστηρότητα και είναι ρεαλιστής. Η αδερφή του βιώνει έναν απελπισμένο έρωτα για τον Παβέλ, είναι όμως συναισθηματικά ανάπηρη. Πρόκειται για μία βαθιά ενοχική γυναίκα, μία γυναίκα που νιώθει ότι δεν μπορεί κανείς να την αγαπήσει για αυτό που είναι και έτσι δίνει μεγάλη σημασία στον υλικό πλούτο που τον προβάλλει ως κίνητρο για να την ερωτευτεί ο Παβέλ. Η Ελένα, η σύζυγος του Παβέλ, είναι ορθολογίστρια, συνειδητοποιημένη, πολύ πληγωμένη, ψάχνει τον έρωτα μέσα από ανούσια παιχνίδια, λέει σκληρές αλήθειες και σε αντίθεση με τον Παβέλ προτιμάει να ικανοποιεί τα «θέλω» της, δεν τιθασεύεται από τα «πρέπει» και θέτει ανοιχτά τα «γιατί» της, χωρίς ωστόσο να οδηγεί τις σκέψεις της σε ουσιαστικά συμπεράσματα. Ο ζωγράφος Ντιμίτρι, εκπρόσωπος της Τέχνης, δεν συγκρατεί ούτε κρύβει τα συναισθήματά του, τους δίνει όμως ένα περιτύλιγμα μελό, επιθυμώντας να ωραιοποιήσει όσα ζει.

Στο fin de siècle του 18^ου αιώνα και στις αρχές του 19^ου (1905), ο Μαξίμ Γκόργκι γράφει μέσα από τη φυλακή που βρίσκεται εξαιτίας των πολιτικών του τοποθετήσεων, το θεατρικό έργο «Τα παιδιά του ήλιου». Πρόκειται για ένα φιλοσοφικό έργο που πραγματεύεται ποικίλα φιλοσοφικά ζητούμενα, ειδωμένα όμως και μέσα από την ψυχανάλυση που εκείνη την εποχή «ανατέλλει» στον σύγχρονο κόσμο. Είναι ουσιαστικά ένα έργο δωματίου. Σε όλο το κείμενο είναι διάχυτες οι σκέψεις, χωρίς ωστόσο να δίνονται σαφείς απαντήσεις. Η Τέχνη ανήκει σε όλους ή είναι υποκειμενική; Η αλήθεια ή η ομορφιά είναι πιο χρήσιμη για να εξελιχθεί ο κόσμος και να δημιουργηθεί Τέχνη;

O Γκόργκι έγραψε το έργο λίγο πριν την Α’ ρωσική επανάσταση που κυρήχθηκε τον Οκτώβρη του 1905 και παρότι το 1907 οι επαναστάτες έχασαν τη “μάχη”, αποτέλεσε προπομπό για την οκτωβριανή επανάσταση, ενώ επηρέασε και βαθύτατα όλη την Ευρώπη.

Λίζα: «Ωραίες οι ιδέες σας, αλλά έξω τι γίνεται; Έξω οι άνθρωποι πεθαίνουν…».
Μπορεί ο Παβέλ, η Λίζα ή η Ελένα να ζουν προστατευμένοι μέσα στην έπαυλή τους και να αναλώνονται σε ιδέες και ερωτήματα φιλοσοφικού χαρακτήρα, ωστόσο απέξω γίνονται ζυμώσεις και κάτι αρχίζει να αλλάζει. Η κοινωνία βράζει και είναι έτοιμη να εκραγεί. Στο έργο δεν αναφέρεται η επικείμενη κοινωνική έκρηξη που αποτέλεσε απειλή για την αριστοκρατική τάξη, αλλά η χολέρα την υποκαθιστά, ως μία επιδημία – απειλή που διασπείρεται μέσα στην κοινωνία, εκτός της έπαυλης, και σε λίγο πλησιάζει και το δικό τους κατώφλι.

Η σκηνοθεσία του Νίκου Μαστοράκη νευρώδης και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, δημιουργεί έναν εξελισσόμενο ζωγραφικό πίνακα, διαφορετικών μεταξύ τους χαρακτήρων, με έντονη κίνηση μέσα και έξω από την σκηνή, ομιλία, ψίθυρους και καθαρά ρεαλιστική έκφραση. Να σημειώσουμε ότι το έργο δεν διαθέτει μουσική επένδυση και επικεντρώνει κυρίως στους χαρακτήρες. Μέσα από τη δράση τους δημιουργείται η ιδιαίτερη ατμόσφαιρά του.

Ο Χάρης Φραγκούλης δίνει μία εύθραυστη εικόνα στον Παβέλ και λειτουργεί με εξαιρετική υποκριτική τεχνική στην ανάπτυξη αυτού του ήρωα.

Η Κωνσταντίνα Τάκαλου με το νευρωτικό της παίξιμο, δημιουργεί ένα πολύ βαθύ και ανθρώπινο χαρακτήρα, αποδίδει υπέροχα την αίσθηση φόβου της Λίζας, ενώ οι κινήσεις της και ο τρόπος που διαχειρίζεται το συγκεκριμένο χαρακτήρα, προσφέρουν απόλυτη τέρψη στον θεατή.

Το ίδιο ισχύει και για την Ιωάννα Μαυρέα που υποδύεται τη Γιαγιά και πραγματικά κλέβει την παράσταση με το ρεαλιστικό της παίξιμο, ενώ διατηρεί άψογα τις ισορροπίες μεταξύ του κωμικού και τραγικού στοιχείου.

Η Μαρία Καλλιμάνη, ως Ελένα, προσδίδει μία ξεχωριστή γοητεία στην ηρωίδα με το λιτό και δωρικό -κατά κάποιο τρόπο- παίξιμό της. Δημιουργεί δυναμικές στιγμές με πολύ τεχνικό τρόπο, ενώ και στις τραγικές στιγμές δίνει βαθιά διάσταση.

Ο Μάκης Παπαδημητρίου υποδύεται τον κτηνίατρο και για ακόμη μία φορά εντυπωσιάζει. Είναι τεχνικός, διατηρεί το μέτρο και το ρυθμό. Κάνει εσωτερικό παίξιμο και οι εντάσεις του δεν είναι τόσο εμφανείς, αλλά περνούν μέσα από συναισθηματικά φίλτρα που αγγίζουν τον θεατή.

Η Φωτεινή Μπαξεβάνη μπαίνει με άνεση στο ρόλο της ενοχικής γυναίκας, δείχνει να απολαμβάνει κάθε πτυχή της και κρατάει ισορροπία ανάμεσα στην σκληρότητα που χαρακτηρίζει αυτή τη γυναίκα, αλλά και μία προσπάθεια να αγγίξει την ευαίσθητη πλευρά της και να βιώσει πρωτόγνωρα συναισθήματα.

Ο Γιάννης Κότσιφας, ως εκπρόσωπος της Τέχνης Ντιμίτρι, δημιουργεί έναν εκκεντρικό χαρακτήρα χωρίς ωστόσο να καταφεύγει σε μανιέρες και ευτελή τεχνάσματα αλλά ακολουθώντας υψηλής αισθητικής υποκριτικές τεχνικές.

Ο φωτισμός από τον Σάκη Μπιρμπίλη, άλλοτε πιο σκληρός και άλλοτε έντονα ζωηρός, δημιουργεί την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα της παράστασης, ενώ το σκηνικό και τα κουστούμια του Βασίλη Παπατσαρούχα δίνουν μία πιο σύγχρονη αισθητική, χωρίς να αποτελούν παραφωνία αφού το αισθητικό αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό.

Ταυτότητα παράστασης

Τα παιδιά του ήλιου

Θέατρο Τέχνης Κάρολου Κούν- Υπόγειο, Πεσμαζόγλου, Αθήνα

Συγγραφέας: Μαξίμ Γκόργκι

Μετάφραση: Ελένη Μπακοπούλου

Απόδοση-δραματουργική επεξεργασία-σκηνοθεσία: Νίκος Μαστοράκης

Σκηνικά-κοστούμια: Βασίλης Παπατσαρούχας

Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου

Πρωταγωνιστούν(αλφαβητικά): Μαρία Καλλιμάνη, Γιάννης Κότσιφας, Ιωάννα Μαυρέα, Φωτεινή Μπαξεβάνη, Μάκης Παπαδημητρίου, Κωνσταντίνα Τάκαλου, Χάρης Φραγκούλης.

Παίζουν: Α. Γκάτσιος, Α. Ντελία και άλλοι.

11 Νοεμβρίου έως 7 Φεβρουαρίου

Παραστάσεις Τετάρτη & Κυριακή στις 20.00, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 21.15