Μάνος Πετούσης : « Η παράσταση Smiley είναι ένας καθρέφτης της ζωής όλων μας ».

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το “Smiley” του Guillem Clua, ενός από τους πιο ταλαντούχους και πολλά υποσχόμενους θεατρικούς συγγραφείς της Καταλανικής Σκηνής, μετά τη μεγάλη επιτυχία που σημείωσε σε οποία χώρα και “ανέβηκε”, παρουσιάζεται με μεγάλη επιτυχία στο θέατρο Άβατον κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00.
Το «Smiley» είναι μια αυθεντική ιστορία αγάπης, γεμάτη συναίσθημα και γέλιο. Μιλάει με χιούμορ για τους φόβους που όλοι αντιμετωπίζουμε όταν πρώτη φορά ερωτευτούμε. Μέσα από το έργο διαφαίνεται το πόσο άλλαξε η ζωή μας από τότε που η επικοινωνία στηρίχτηκε στα μέσα μαζικής δικτύωσης. Ο Μάνος Πετούσης σκηνοθετεί με μαεστρία και αγάπη το βραβευμένο έργο και μας εξηγεί γιατί η συγκεκριμένη ιστορία αγάπης μας αφορά όλους και κατά πόσο ο ρομαντισμός μπορεί να ενυπάρχει ακόμα και στα μηνύματα ενός κινητού…

smiley

“Smiley” του Guillem Clua, ενός από τους πιο ταλαντούχους και πολλά υποσχόμενους θεατρικούς συγγραφείς της Καταλανικής Σκηνής για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Πώς προέκυψε η επιλογή του συγκεκριμένου έργου και η απόφασή σου να το σκηνοθετήσεις;

Είναι πολύ αστείο αυτό που συνέβη. Έψαχνα να βρω έργο για να ανεβάσω, και μετά από διάφορα αποφάσισα με μιλήσω με την Μαρία Χατζηεμμανουήλ (Teatro Pasión) και να της ζητήσω να μου στείλει έργα που έχουν μεταφράσει, αφού προηγουμένως είχα ρίξει μια ματιά στο blog τους. Καταλήξαμε τι θα μου στείλει, και πάνω στην κουβέντα μου μιλάει ενθουσιασμένη για το SMILEY και τον συγγραφέα. Ήμουν αρνητικός στο άκουσμα τέτοιου κειμένου, όχι από προκατάληψη, αλλά μου είχαν στείλει αρκετά έργα στο παρελθόν με gay θεματολογία, που όμως δεν μου είχαν τραβήξει το ενδιαφέρον και φαντάστηκα ότι θα ήταν μια από τα ίδια. Η Μαρία επέμενε και μου το έστειλε μόνο και μόνο για να γνωρίσω το συγγραφέα Guillem Clua. Αυτό ήταν. Ξεκίνησα την ανάγνωση και δεν κατάλαβα για πότε το τελείωσα! Θυμάμαι γέλαγα συνέχεια διαβάζοντάς το, αλλά και σε πολλά σημεία είχα συγκινηθεί. Οπότε η απόφασή μου ήταν ακαριαία. Ναι, μου αρέσει και θέλω να το κάνω. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι πάντα είχα στο μυαλό μου και ήθελα πολύ να βρω ένα έργο σύγχρονο που να μιλά για αυτές τις σχέσεις, οπότε όπως λέει και ο σοφός λαός: “πρόσεχε τι εύχεσαι, γιατί το σύμπαν θα στο φέρει”.

Επέλεξες να σκηνοθετήσεις μια gay ιστορία αγάπης έχοντας σκηνοθετήσει ανάλογες straight ιστορίες αγάπης τα προηγούμενα χρόνια. Τελικά υπάρχει καμιά διαφορά;

Όχι, δεν έχουν καμία, μα καμία διαφορά. Μα πως μπορεί να διαφέρει η αγάπη, ο έρωτας, τα αληθινά αισθήματα; Ίδια είναι για όλους τους ανθρώπους. Αγάπη και συντροφικότητα ψάχνουμε όλοι. Έναν άνθρωπο να μπορέσουμε να πορευτούμε μαζί του, που να μας καταλαβαίνει και να τον καταλαβαίνουμε. Και αυτό ακριβώς διαπραγματεύεται το SMILEY. Και δεν είμαι εγώ που το λέω αυτό. Βλέπω τον κόσμο που γεμίζει το θέατρο σε κάθε παράσταση. Στο τέλος όλοι, μα όλοι, μιλώντας μαζί μου αλλά και με το Δημήτρη και τον Μίνω, αυτό ακριβώς μας λένε. Πως δεν υπάρχει καμία, μα καμία διαφορά. Πως αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στους δύο ήρωες, τη συμπεριφορά τους, το πώς σκέφτονταν όταν είχαν πρωτογνωρίσει τη σχέση τους. Να σημειώσω εδώ πως το μεγαλύτερο ποσοστό των θεατών στην παράσταση είναι straight ζευγάρια. Και ξέρεις κάτι …όταν στο τέλος έρχονται και σου λένε θεατές ότι ενώ είχαν μια προκατάληψη για το “θέμα”, όχι μόνο δεν τους ενόχλησε η αγάπη αυτή μεταξύ των δυο αγοριών, αλλά αρχίζουν και βλέπουν τελείως διαφορετικά τους γύρω τους, δεν γίνεται να μην νιώθεις χαρά και δικαίωση σε σχέση με την επιλογή του έργου. Θυμάμαι σε μια παράσταση, έρχεται ένας θεατής γύρω στα 35 με την κοπέλα του και με ρωτά: Εσείς είστε ο σκηνοθέτης του έργου; Ναι του απαντώ, και φυσικά τον ρώτησα αν του άρεσε η παράσταση. Δεν μου απάντησε με ναι ή όχι. Το μόνο που μου είπε είναι ότι θα ήθελε να με ευχαριστήσει για αυτό που είδε γιατί, λέει, σώθηκε μια φιλία του. Και έφυγε χωρίς να πει τίποτε άλλο. Ε, λοιπόν…. αυτό δεν είναι ένα τεράστιο κέρδος;
Αν καταφέρεις να κάνεις έστω και έναν άνθρωπο καλύτερο μέσα από μια παράσταση, νομίζω ότι είναι η μεγαλύτερη αποζημίωση.

Μάνος Πετούσης

Δύο αγόρια του σήμερα ερωτεύονται, μαλώνουν και παλεύουν να βρουν την αγάπη σε μια εποχή κατά την οποία ο ρομαντισμός “ξαναγεννιέται” μέσα στα πληκτρολόγια των κινητών μας. Πόσο δύσκολος τελικά είναι ο έρωτας στα χρόνια του διαδικτύου;

Δύσκολος; Είναι δύσκολος; Νομίζω πως όχι. Ο έρωτας είναι έρωτας. Η αγάπη είναι αγάπη. Τα συναισθήματα είναι ίδια. Όσα χρόνια και αν περάσουν, τα συναισθήματα είναι ακριβώς τα ίδια. Ο τρόπος που τα εκφράζεις στην αρχή αλλάζει. Παλαιότερα μίλαγες, έβγαινες έξω και φλέρταρες! Τώρα όλα γίνονται πίσω από μια οθόνη υπολογιστή, ή με τη χρήση ενός τηλεφώνου. Ανταλλαγή φωτογραφιών μέσα από τις διάφορες εφαρμογές του διαδικτύου, συνάντηση, και αν δεν μας κάνει αυτό που συναντάμε, πάμε γρήγορα παρά κάτω, στην επόμενη συνάντηση. Όλα γίνονται με μια ταχύτητα σε σχέση με το παρελθόν. Όταν συμβεί όμως, το καρδιοχτύπι είναι το ίδιο. Η προσμονή και η λαχτάρα της επόμενης συνάντησης είναι ίδια. Για μένα λοιπόν νομίζω ότι ρομαντισμός υπάρχει και μέσα από τα πληκτρολόγια των κινητών. Μόνο που μιλάνε αλλιώς… «Άνω κάτω τελεία , διάστημα, παρένθεση που κλείνει» : ) και μέσα από ένα emoticon μπορείς να πεις πολλά…..

Ευτυχώς στο έργο δεν παρουσιάζεις δύο gay-καρικατούρες ως πρωταγωνιστές, όπως συμβαίνει συνήθως τα τελευταία χρόνια στην τηλεόραση, αλλά δύο “πραγματικούς” ανθρώπους .

Μα αυτό είναι το κανονικό. Ποτέ δεν είχα στο μυαλό μου να μεταφέρω στη σκηνή κάτι που δεν είναι η πραγματικότητα. Και είναι κάτι που το συζήτησα με τον Μίνω και τον Δημήτρη από την πρώτη στιγμή. Ξέρεις, πολλές φορές όταν μας έχουν συνηθίσει σε κάποιες εικόνες- συμπεριφορές μέσα από την τηλεόραση, και όχι μόνο, το μυαλό σου πάει κατευθείαν εκεί. Αλλά για μένα δεν είναι το κανονικό.
Όχι ότι δεν υπάρχουν ρόλοι στο θέατρο που έχουν ανάγκη αυτή την υπερβολή. Και ο κόσμος, όταν ακούει ότι ανεβαίνει μια τέτοια παράσταση φαντάζεται ότι θα δει κάτι ανάλογο με αυτό που τον έχουν συνηθίσει να βλέπει. Και εκεί νομίζω ότι έχει γίνει η παρεξήγηση σε σχέση με τα δικαιώματα των ομόφυλων ζευγαριών και της υιοθεσίας για το ποια θα είναι η εικόνα που θα έχουν τα παιδιά μεγαλώνοντας. Αλλά αυτό είναι μια μεγάλη κουβέντα που μπορεί να γίνει κάποια άλλη στιγμή!

Μάνος Πετούσης

Το έργο σημειώνει μεγάλη επιτυχία απευθυνόμενο σ’ ένα ευρύτερο κοινό όλων των ηλικιών και ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού. Γιατί πιστεύεις ότι αγγίζει τόσο τον κόσμο;

Μα αυτό ήταν που με κέντρισε στο κείμενο. Όταν το διάβασα είδα ότι δεν απευθύνεται μόνο σε ένα συγκεκριμένο κοινό και ότι έχει όλα αυτά τα συστατικά που μπορεί να μιλήσει και να αγγίξει όλους , ανεξαρτήτως των ερωτικών επιλογών του καθενός. Βέβαια καθοριστικό ρόλο σε αυτό παίζει η μετάφραση, που εδώ είχαμε την τύχη να έχουμε από την Μαρία Χατζηεμμανουήλ, μια εξαιρετική μετάφραση στα Ελληνικά, καθώς και οι ηθοποιοί που καλούνται να ενσαρκώσουν τους δύο αυτούς ρόλους. Εδώ λοιπόν θέλω να πω ότι το έργο είχε την τύχη να γίνει με τον Δημήτρη και τον Μινω.
Στο Smiley λοιπόν πρέπει να πω ότι μετά τα πρώτα 10 λεπτά του έργου τελειώνουμε με το θέμα “gay”. Σταματάει να μας απασχολεί και να το υπογραμμίζουμε συνέχεια. Δεν έχει και νόημα άλλωστε. Στεκόμαστε στη διαδρομή δύο ανθρώπων που ψάχνουν να βρουν την αγάπη, τον έρωτα, τη ζωή… Η διαδρομή είναι αυτή που έχει σημασία για μας και το πώς καταφέρνουν να περάσουν τα όποια εμπόδια και να καταλήξουν να είναι μαζί. Ξέρεις, ο συγγραφέας του έργου το χαρακτηρίζει ως μια «ιστορία αγάπης», και έτσι είναι, μια ρομαντική ιστορία αγάπης μεταξύ δύο ανθρώπων. Ο κόσμος που έρχεται λοιπόν βλέπει αυτό που συμβαίνει σε όλους μας. Δεν έχει καμία, μα καμία σημασία αν είσαι gay ή straight . Αναγνωρίζουν τη δική τους ζωή, που είναι ακριβώς η ίδια με τη ζωή του Μπρούνο και του Αλεξ. Η παράσταση είναι ένας καθρέφτης της ζωής όλων μας.

Έχεις αρκετές σκηνοθεσίες και αρκετούς ρόλους στο ενεργητικό σου. Τελικά τί σε γοητεύει και τί σε αγχώνει περισσότερο, η υποκριτική ή η σκηνοθεσία;

Μιλάμε για δύο τελείως διαφορετικά πράγματα. Ως ηθοποιός έχω να κάνω μόνο με το ρόλο μου και τίποτε άλλο. Σαφώς και έχεις να κάνεις πολλή προσωπική δουλειά, όμως άλλος έχει την ευθύνη για το τί θα σου πει, πώς θα σε καθοδηγήσει για να έχεις το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στην ερμηνεία σου. Αφήνεσαι στα χέρια κάποιου. Ως σκηνοθέτης τώρα είναι τεράστιες οι ευθύνες που κουβαλάς. Καταρχήν η επιλογή του έργου που θα πρέπει να αρέσει στους ηθοποιούς που θα το προτείνεις. Μετά όλη η παράσταση είναι στις πλάτες σου. Από το πώς θα καθοδηγήσεις τους ηθοποιούς μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια στα πάντα. Είναι τεράστιο το βάρος που κουβαλάς σε όλη την διάρκεια των προβών. Επειδή έχω υπάρξει ηθοποιός, ξέρω πολύ καλά πώς είναι, πώς νιώθεις , όταν είσαι πάνω στη σκηνή. Είναι τεράστιο το άγχος που έχεις, αλλά την ίδια στιγμή δεν πρέπει να το δείχνεις ούτε στο ελάχιστο.
Παρόλα αυτά είναι τεράστια η μαγεία όταν βλέπεις μέρα με τη μέρα πώς δημιουργείται μια σκηνή και πώς αρχίζουν να φωτίζονται οι ήρωες, και σιγά-σιγά να αρχίζει να φτιάχνεται το παζλ.
Το μόνο περίεργο στη δουλειά αυτή είναι ότι, όταν παραδίδεις μια παράσταση, ξαφνικά σταματάει να «σου ανήκει». Ανήκει πια στους ηθοποιούς και στον κόσμο. Και έτσι πρέπει. Έτσι είναι το σωστό. Είναι σαν να μεγαλώνεις ένα παιδί και μόλις μεγαλώσει, δεν σε έχει ανάγκη πια. Μπορεί και μόνο του, δεν σε χρειάζεται….

Ποια είναι τα επόμενα καλλιτεχνικά σου σχέδια;

Έχω αρκετά σχέδια στο μυαλό μου. Ελπίζω να καταφέρω να υλοποιήσω αν όχι όλα, τουλάχιστον κάποια από αυτά. Είμαι πολύ κοντά στο να κλείσω δυο αρκετά φιλόδοξες δουλειές, σε μεγάλες σκηνές. Μακάρι να πάνε όλα καλά μέχρι τέλος. Λογικά σε λίγες μέρες θα είμαστε σε θέση να τις ανακοινώσουμε. Προς το παρόν:…. σσσσσς!