Ο Γυάλινος Κόσμος είναι το έργο που χάρισε την πρώτη μεγάλη θεατρική επιτυχία στον Τεννεσσή Ουίλλιαμς καθιερώνοντάς τον ως έναν από τους μεγαλύτερους θεατρικούς συγγραφείς του αιώνα.
Το έργο ανέβηκε για πρώτη φορά στο Σικάγο το 1944, και την επόμενη χρονιά στη Νέα Υόρκη, όπου κέρδισε το βραβείο New York Drama Critics Circle Award. Ένα κείμενο, με ξεχωριστή αύρα, που γνώρισε τεράστια επιτυχία τόσο στο θέατρο (Αμερική και Ευρώπη) όσο και στον κινηματογράφο όπου έχει μεταφερθεί.
Ο Γυάλινος Κόσμος προσφέρεται για πολλαπλές αναγνώσεις. Γι’ αυτό το λόγο ανάλογα με τη σκηνοθετική ματιά, πολλοί σκηνοθέτες διακρίθηκαν για τη μαεστρία τους, καθώς και πολλοί ηθοποιοί έλαμψαν στους απαιτητικούς ρολους του έργου. Στην Ελλάδα, οι πιο πρόσφατες ιδιαίτερα επιτυχημένες και αξιομνημόνευτες παραστάσεις ήταν στο θέατρο «Εμπρός», το 1997 από το θίασο «Μορφές» σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μαυρίκιου και στο θέατρο «Δημήτρης Χορν» το 2011, σε σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάτου. Το 2015 ανέβηκε στο θέατρο «Εμπορικόν» σε σκηνοθεσία Ελένης Σκότη, με μεγάλη επιτυχία, όπου συνεχίζει να παίζεται για δεύτερη χρονιά.
30 χρόνια μετά τα Πέτρινα Χρόνια (1985) του Παντελή Βούλγαρη, ταινία σταθμό στην Ελληνική Κινηματογραφία, ο Δημήτρης Καταλειφός και η Θέμις Μπαζάκα, ενώνουν τις δυνάμεις τους, πρώτη φορά επί σκηνής, για να δώσουν ένα ρεσιτάλ ερμηνείας ιδιαίτερης ευαισθησίας.
ΤΟ ΕΡΓΟ
Όπως ο ίδιος ο συγγραφέας κατατέθει στις οδηγιές του, ο Γυάλινος Κόσμος είναι ένα «έργο μνήμης» με αυτοβιογρφικά στοιχεία. Το έργο δομείται σιγά-σιγά μέσα από τα μάτια του αφηγητή -με τη στολή του εμπορικού ναυτικού- γιου της οικογένειας Γουίνγκφιλντ, του Τομ, και φυσικά συγγραφέα του έργου. Όλο το έργο είναι ένα flash back στη δεκαετία του ’30, στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα της εποχής, όπου η αμερικάνικη κοινωνία και ο κόσμος όλος αλλάζει προσπαθώντας να αντιμετωπίσει, ψηλαφώντας στα τυφλά, το καινούργιο που έρχται. Ο αφηγητής σταματά σε ένα στενό δρομάκι του Σαιν Λούις και μας εισάγει στο σπίτι του, η είσοδος του οποίου βρίσκεται στην Έξοδο Κινδύνου, «Σκάλα Πυρκαγιάς» όπως λέγεται γιατί χρησιμεύει στη γρήγορη εκκένωση των πυκνοκατοικημένων πολυκατοικιών λόγω των συχνών πυρκαγιών, αλλά και μεταφορικά γιατί χαρίζει περνώντας το κατώφλι -όπως έκανε μια μέρα ο Τομ- τη φυγή στο άγνωστο, στην περιπέτεια, στις μακρινές αποστάσεις που είχε ερωτευτεί πριν από αυτόν ο πατέρας του και τη λύτρωση από την πυρκαγιά που πυρπολεί το μυαλό του για δημιουργία, εμπειρίες και ελευθερία. Όλα τα πρόσωπα του έργου παίρνουν σάρκα και οστά σύμφωνα με τη γνώμη που έχει ο Τομ για αυτά. Μας συστήνει την οικογένειά του, μέσα από ένα δικό του φίλτρο, τη μητέρα του Αμάντα που ζει σ’ ένα κόσμο ψευδαισθήσεων, καλών προθέσεων αλλά καταπιεστική, την αδελφή του Λώρα, ένα «αλλιώτικο» κορίτσι με μια αναπηρία στο πόδι της, τον πατέρα του σε μια φωτογραφία και τον Τζιμ, συνάελφό του και προσκεκλημένο για δείπνο, έναν εκπρόσωπο της πραγματικότητας. Η Λώρα περνά τον καιρό της φροντίζοντας το «Γυάλινο κόσμο» της, την συλλογή της από γυάλινα ζωάκια. Ο Τομ εργάζεται σε μια αποθήκη παπουτσιών προσπαθώντας να συντηρήσει την οικογένειά του και γράφει ποιήματα δίνοντας διέξοδο στα όνειρά του. Μετά το φιάσκο της επίσκεψης του Τζιμ, μέλλοντα γαμπρού του, ο Τομ εγκαταλείπει την οικογένειά του και μπαρκάρει κατακτώντας έτσι την ελευθερία του. Μια ελευθερία που τη βαραίνει η «ενοχή» της εγκατάλειψης της οικογένειας και ιδιαίτερα της αδελφής του. Πράγματι το 1943 η οικογένειά του προβαίνει σε λοβοτομή της αδελφής του, Ρόουζ, που έπασχε από χρόνιες ψυχικές διαταραχές. Πράγμα που δεν συγχώρεσε ποτέ στον εαυτό του αλλά ούτε και στην οικογένειά του.
Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ
Η Ελένη Σκότη εκμεταλλεύτηκε την ελευθερία από τις θεατρικές συμβάσεις που δίνει το κείμενο ως έργο ανάμνησης, παρουσιάζοντας επί σκηνής τον Τομ σε δύο ηλικίες. Ο Τομ πριν εγκαταλείψει την οικογένειά του και ως ένας ώριμος Τομ, συγγραφέας πια, που δακτυλογραφεί το κείμενο και συγχρόνως το στήνει πάνω στη σκηνή. Ένα ευφάνταστο εύρημα που δίνει εξομολογητικό τόνο στο έργο, σαν έναν απολογισμό ζωής του Τομ, όχι του εμπορικού ναυτικού αλλά του ηλικιωμένου συγγραφέα. Δημιουργός και δημιούργημα επί σκηης. Ο δημιουργός-συγγραφέας στήνει σκηνές, θραύσματα μνήμης, φιλτραρισμένες μέσα από τη συνείδησή του, στο μεταίχμιο ρεαλισμού και φαντασίας. Ο Δημήτρης Καταλειφός θαυμάσιος, με μέτρο και βαθύ συναίσθημα, ως ένας ηλικιωμένος συγγραφέας που παλεύει με τα δικά του φαντάσματα και τις ενοχές του, αλλά και ως νέος γεμάτος όνειρα και πάθος για ελευθερία, ακροβατεί με πάλλουσα ευαισθησία ανάμεσα στο τότε και το τώρα, στο παρόν και το παρελθόν. Ο Δημήτρης Καταλειφός αναπτύσσει όλη την πλούσια γκάμα του υποκριτικού του ταλέντου και επιτυγχάνει έναν άθλο: παραμένει εμφορούμενος από τα «συναισθήματα» του διπλού του ρόλου και ακόυραστος επί διόμισυ ώρες πάνω στη σκηνή. Η Θέμις Μπαζάκα έπλασε μια Αμάντα, με ιδιαίτερη προσωπικότητα. Ένα κράμα καταπιεστικής και νευρωτικής μητέρας, με μια ιδιάζουσα έγνοια για τα παιδιά της, εγκλωβισμένης μέσα σε ένα ζωτικό ψέμα με τις αναμνήσεις από τα νεανικά της χρόνια στον Νότο για να μπορέσει να αντιμετωπίσει ένα σκληρό παρών. Οι κινήσεις της, οι εκφράσεις του προσώπου της, η χροιά της φωνής της, όλα δουλεμένα «ψιλοβελονιά», με κατάθεση ψυχής για να αποκτήσει υπόσταση ο ρόλος της Αμάντας μέσα από εκείνη. Η Στέλλα Βογιατζάκη έλαμψε ως Λώρα με το υπαινικτικό παίξιμό της δημιουργώντας έναν ρόλο γεμάτο ανασφάλεια και εμμονή στο αιίσθημα κατωτερότητας. Τα μεγάλα εκφραστικά της μάτια μεταδίδουν στο κοινό την αγωνία της και την αδυναμία του χαρακτήρα της. Ο Κωνσταντίνος Γώγουλος ως Τζιμ «έκτισε» έναν στέρεο ρόλο με άμεση σχέση με την πραγματικότητα. Προικισμένος με μια εξαιρετική σκηνική παρουσία και ένα ιδιαίτερο ηχόχρωμα στη φωνή του, έδωσε με το μπριλάντε παίξιμο του το στίγμα του υγιούς κυττάρου της κοινωνίας που δεν είναι θύμα της μοίρας (Λώρα) ούτε του χρόνου (Αμάντα). Εξάλλου στα χέρια του σπάει το κερατάκι του μονόκερου του «Γυάλινου Κόσμου», της Λώρας για να πάψει πλέον να ξεχωρίζει από τα άλλα γυάλινα δωράκια. Η μετάφραση του Δήμου Κουβίδη άμεση, καθαρά θεατρική, ένας συνδυασμός λυρισμού και απλού καθημερινού λόγου. Το σκηνικό της Εύας Μανιδάκη αφαιρετικό, λιτό, πολύ λειτουργικό υπηρέτησε το πνεύμα της σκηνοθετικής προσέγγισης. Τα κοστούμια της Μικαέλας Λιακατά, απλά, με ρομαντικές πινελιές έδωσαν την ατμόσφαιρα της εποχής τονίζοντας το χαρακτήρα κάθε ρόλου. Οι φωτισμοί της Κατερίνας Μαραγκουδάκη «σηματοδότησαν» το «εύθραστο» των καταστάσεων και του συναισθηματικού κόσμου των ηρώων, δημιουργώντας την κατάλληλη ατμόσφαιρα σε κάθε σκηνή. Ο Σταύρος Γασπαράτος συνέθεσε ένα μινιμαλιστικό ηχητικό τοπίο που συνόδευσε διακριτικά την παράσταση.
Η Ελένη Σκότη, επιλέγοντας άξιους συνεργάτες, υπογράφει μια πολύ επιτυχημένη δουλειά ανάμεσα στο κλασικό και στο μοντέρνο θέατρο, μεταξύ εξπρεσσιονισμού και ρεαλισμού. Μια παράσταση με ξεχωριστό χαρακτήρα και στίγμα που επάξια παίζεται για δεύτερη συνεχή χρονιά.
Ταυτότητα Παράστασης
«Ο ΓΥΑΛΙΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ» του ΤΕΝΝΕΣΣΗ ΟΥΪΛΛΙΑΜΣ
Θέατρο Εμπορικόν
Σαρρή 11,Ψυρρή
Τηλ : 2103211750
Παραστάσεις : Έως : 24/4
Πληροφορίες : Απόγ.: Σάβ. 6 μ.μ. Βραδ.: Τετ., Πέμ., Κυρ. 8 μ.μ., Παρ., Σάβ. 9 μ.μ.
Τιμη : από € 10. Κρατήσεις-αγορά εισιτηρίων: www.ticket365.gr, 2111000365.
2000
2k
