«ΜΑΥΡΟ ΧΙΟΝΙ – ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΜΑΚΑΡΙΤΗ» ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΜΠΟΥΛΓΚΑΚΟΦ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ «ΠΟΡΤΑ»
Άσπρο-Μαύρο: σχέση αντίθεσης.
Το λευκό του χιονιού. Το μαύρο του σκότους. Η φωτεινότητα της αδέσμευτης σκέψης και έκφρασης. Το σκοτάδι της φίμωσης του ελεύθερου λόγου. Την περίοδο του σταλινικού καθεστώτος πολλοί διανοούμενοι λογοκρίθηκαν, ανακρίθηκαν, φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν ή και εξαφανίστηκαν. Το «μαύρο έπεσε» πάνω στην ελευθερία της έκφρασης. Το «μαύρο χιόνι» βρώμισε την αδέσμευτη δημιουργία, βύθισε στην απελπισία ή και οδήγησε στο θάνατο τον δημιουργό και το δημιούργημά του.
Η παράσταση στο θέατρο «Πόρτα» «Το μαύρο χιόνι – Το ημερολόγιο ενός μακαρίτη» σε πανελλήνια πρώτη, αποτελεί μια πολύ επιτυχημένη διασκευή του «Θεατρικού μυθιστορήματος – Έργα και ημέρες ενός μακαρίτη» του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ από τη Δήμητρα Κονδυλάκη και τον Κώστα Φιλίππογλου σε σκηνοθεσία του τελευταίου. Ο Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, ένας από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς της Ρώσικης λογοτεχνίας, καταθέτει σε μυθιστορηματική μορφή, σ’ αυτό το έργο, όσα δεν μπορούσε να παρουσιάσει στο θέατρο, εφόσον, μετά το 1929, τα λογοτεχνικά του κείμενα λογοκρίνονται και τα θεατρικά του έργα αφαιρούνται από τα ρεπερτόρια των θεάτρων της Μόσχας. Οπότε το ημιτελές «Θεατρικό μυθιστόρημά» του έχει έντονο αυτοβιογραφικό χαρακτήρα. Η πένα του Μπουλγκάκοφ «βουτά» στην αστείρευτη φλέβα της κωμωδίας και διακωμωδεί πρόσωπα ισχυρά και καταστάσεις στη μετεπαναστατική Ρωσία με έξυπνο και καυστικό χιούμορ. Σ’ αυτό το έργο, ο Μπουλγκάκοφ καθρεφτίζει το συγκεντρωτικό σταλινικό καθεστώς, τη γάγγραινα της γραφειοκρατίας, την εξοντωτική δύναμη της λογοκρισίας και αναφέρεται στην καλλιτεχνική διαμάχη δύο εμβληματικών μορφών του Ρωσικού θεάτρου του Στανισλάφσκι με τον Ντατσένκο καθώς και στον καθοριστικό ρόλο του Στανισλάφσκι και του θεάτρου Τέχνης της Μόσχας στη διαμόρφωση του θεατρικού τοπίου της εποχής.
Ο ήρωας του έργου, ένας ανερχόμενος συγγραφέας, πιστός στα ιδεώδη του, ο Σεργκέι Λεόντιεβιτς Μαξούντοφ, γράφει ένα μυθιστόρημα για την περίοδο του εμφυλίου πολέμου, το οποίο διασκευάζει σε θεατρικό έργο, που συνεχώς απορρίπτεται με διάφορες δικαιολογίες από ένα παντοδύναμο πρόσωπο (Στανισλάφσκι) που ελέγχει την λειτουργία των θεάτρων. Η χρήση ενός όπλου από τον μελλοντικό αυτόχειρα Μαξούντοφ συνεχώς ακυρώνεται, μέχρι που ο πολύπαθος συγγραφέας αυτοκτονεί πέφτοντας από τη γέφυρα.
Ο Κώστας Φιλίππογλου, ικανότατος ηθοποιός, έμπειρος σκηνοθέτης και άριστος γνώστης του σωματικού θεάτρου, δημιούργησε μια εμπνευσμένη παράσταση, ιδιαίτερα ευρηματική που περνά στους θεατές τη «μαύρη» περίοδο του σταλινικού καθεστώτος με ανάλαφρο τρόπο και πολύ χιούμορ χωρίς να παύει να δρα καταγγελτικά ενάντια στο τότε καθεστώς αλλά και σε κάθε μορφή εξουσίας που καταχράται τα όρια της δύναμής της. Ο Φιλίππογλου έστησε μια παράσταση με γρήγορους ρυθμούς, έντονο σωματικό θέατρο, σκηνές βωβού κινηματογράφου, μπουρλέσκ στοιχεία και θέατρο μέσα στο θέατρο αναδεικνύοντας την γκροτέσκα ατμόσφαιρα του έργου και το σαρκαστικό χιούμορ του συγγραφέα. Μέσα από την πλαστικότητα των σωμάτων, την κίνηση και την ακινησία, τη χορογραφημένη «ομιλία» των σωμάτων και τη ρυθμική μετακίνησή τους επάνω σε μια πολυσήμαντη σκηνή, με έναν τροχήλατο καναπέ, ντάνες εφημερίδες πάνω σε συρόμενες κατασκευές και αιωρούμενα κρεμασμένα σακάκια – ακυρωμένους ρόλους (σκηνικά Όλγα Μπρούμα) αναπτύσσεται μια «συνομιλία» με το κείμενο προβάλλοντας έντονα την κωμικοτραγικότητα των καταστάσεων και το στοιχείο του παραλόγου.
Τα κοστούμια (Μαργαρίτα Δοσούλα) απέδωσαν το πνεύμα της εποχής «ενσωματώνοντας» στοιχεία του σήμερα. Εξαιρετική η ερμηνεία και η κίνηση του Τάσου Δημητρόπουλου στο ρόλο του Μαξούντοφ. Ο Γιάννης Στεφόπουλος ξεχώρισε με την κλοουνερί και παιχνιδιάρικη ερμηνεία του όπως και ο Κώστας Φιλίππογλου με το εκφραστικό του παίξιμο. Αλλά και οι άλλοι ηθοποιοί: Εύα Αγγελοπούλου, Γιάννης Γιαννούλης, Δημήτρης Δρόσος και Εύα Οικονόμου-Βαμβακά επέδειξαν ιδιαίτερες ερμηνευτικές και κινησιολογικές ικανότητες.
«Το μαύρο Χιόνι – Το ημερολόγιο ενός μακαρίτη» είναι μια άψογα καλοκουρδισμένη παράσταση συνόλου στους ρυθμούς των Lost Bodies και φωτισμένη, από τον Σάκη Μπιρμπίλη, έξυπνα σύμφωνα με το παιγνιώδες ύφος της παράστασης. Μια από τις καλύτερες παραστάσεις της φετινής σεζόν.
2000
2k
