Ο Χρήστος Σουγάρης μετά την περσινή του παράσταση «Δον Ζουάν ή Η πέτρινη ευωχία» του Μολιέρου, σκηνοθετεί το παλαιότερο από τα διασωθέντα έργα του Σοφοκλή «Αίας» . Η παραγωγή θα παρουσιαστεί στο θέατρο Θησείον για δέκα μόνο παραστάσεις, δύο εβδομάδες, από 31 Μαΐου έως 11 Ιουνίου. Τα Θ.Π συνάντησαν τον ταλαντούχο σκηνοθέτη και μιλήσαν για την νέα του σκηνοθετική δουλειά αλλά και για τους Αίαντες της σύγχρονης Ελλάδας.
Τι είναι ο Αίαντας για σένα;
Ο Αίας είναι το τέλος της αθωότητας. Ο θάνατος της απλότητας. Η απαρχή μιας νέας εποχής. Το τέλος μιας άλλης. Ο Αίας είναι η διαχρονική ήττα της αριστεράς. Είναι αυτό που ποτέ δεν είναι αρκετό. Γιατί δεν είναι τίποτε άλλο. Παρά μόνον Αυτό.
Γιατί οδηγείται στην αυτοκτονία και τι σηματοδοτεί αυτή του η πράξη; Είναι μια πράξη απελπισίας ή μια δήλωση;
Η αυτοκτονία ως πράξη είναι ενεργητική. Ο αυτόχειρας, χωρίς να θέλω να είμαι απόλυτος, μέσω της αυτοκτονίας του δηλώνει την αδυναμία ή και την άρνησή του να συνεχίσει να βιώνει μια κατάσταση, ψυχολογική, οικονομική, συναισθηματική κτλ. Τις περισσότερες δε φορές η δήλωση αυτή γνωστοποιείται είτε γραπτώς, μετά την πράξη, είτε προηγουμένως προφορικά, ως πρόθεση. Στην περίπτωση του Αίαντα, η πράξη του αυτή σε καμία περίπτωση δεν είναι πράξη απελπισίας. Είναι η μόνη εναλλακτική, που ο ίδιος θεωρεί πως μπορεί να του προσδώσει λίγη από τη χαμένη του αξιοπρέπεια.
Ποιοι κόσμοι έρχονται σε σύγκρουση σε αυτή την τραγωδία;
Ο θεϊκός με τον ανθρώπινο. Η Μοίρα με το υποκείμενο. Ο παλιός με τον νέο. Η εξουσία με τους αντεξουσιαστές. Το έπος με το δράμα. Η δύναμη με τη δυνατότητα.
Υπάρχουν σήμερα Αίαντες;
Ο θείος μου ο Λιάκος ήταν, ναι. Στην πολιτική όχι πια. Σίγουρα όχι. Κάποτε ναι.
Πώς χειρίζεσαι σκηνοθετικά τον Χορό;
Ο Χορός εκπροσωπεί την πόλη. Τον πολίτη. Στη δική μας τραγωδία- και αυτό είναι κάτι που μας συνδέει με το σήμερα- είναι ένας πολίτης φοβισμένος. Ένας πολίτης έρμαιο. Σχεδόν άβουλος. Σχεδόν γραφικός. Ένας πολίτης που μπορεί να καταλάβει, που ενδεχομένως να θέλει να πάρει θέση γ’ι αυτό που συμβαίνει και που τον αφορά άμεσα, αλλά δεν θα το κάνει. Κάποιος άλλος θα αποφασίσει γι αυτόν. Και έχει ο Θεός! Κάτι σαν και μας δηλαδή.
Γιατί μια τραγωδία, σε κλειστό χώρο;
Το θέμα δεν είναι ποτέ το πού, αλλά το πώς. Έτσι δυστυχώς δεν μπορώ να απαντήσω στο ερώτημα. Μπορώ όμως να απαντήσω στο πώς. Με σεβασμό. Χωρίς φόβο όμως. Με γνώση και μελέτη. Με απεριόριστη βοήθεια από ειδικούς. Και με τη βεβαιότητα πως θα αντιμετώπιζα με τον ίδιο τρόπο το κείμενο, είτε στο Θησείον, είτε στην Επίδαυρο.
Μίλησέ μας για τη σκηνοθετική σου γραμμή και τους συσχετισμούς σου με το σήμερα;
Οι σκηνοθετικοί άξονες της παράστασης μας, είναι το θεϊκό-μεταφυσικό στοιχείο (Αθηνά), η πόλις (Χορός) και η εξουσία (Αγαμέμνων-Μενέλαος). Μέσω της τιμωρίας της ”ύβρεως” του Αίαντα από την Αθηνά, ερχόμαστε αντιμέτωποι ως πολίτες με μια απόφαση – πράξη – νόμο της εξουσίας. Το ερώτημα λοιπόν είναι απλούστατο. Ή και τρομερά πολύπλοκο. Τί κάνουμε ως πολίτες όταν η εξουσία μάς επιβάλλει κάτι με το οποίο διαφωνούμε; Κάτι θυμίζει από τα δικά μας, θαρρώ.
Ποιο είναι για σένα το μεγάλο θέμα όσο αφορά στην αντιμετώπιση του τραγικού σήμερα;
Η μελέτη και η γνώση. Είτε στο επίπεδο της ερμηνείας των κειμένων, είτε στην κατανόηση ή την προσπάθεια κατανόησης της ίδιας της ύπαρξής μας. Για την περίπτωση της ερμηνείας όμως αυτών των κειμένων και των παραστάσεών μας, θα μου επιτρέψετε να είμαι απόλυτος. Είναι αυτές που είναι, πλην ελαχίστων, γιατί πολύ απλά δεν μελετάμε πριν αναπαραστήσουμε. Ή στην καλύτερη περίπτωση είμαστε ημιμαθείς. Και είναι κρίμα. Γιατί η βοήθεια είναι απεριόριστη. Έχουν γραφτεί τόσα πολλά για αυτά τα έργα. Και έχουν ασχοληθεί μ’ αυτά πολλοί και σπουδαίοι σκηνοθέτες. Κι εμείς εμμένουμε στην ημιμάθεια, την τεμπελιά και την τσαπατσουλιά μας.
Μελλοντικά σχέδια;
Με το πέρας των παραστάσεων στο Θησείον, ο «Αίαντας» θα πάει στα Αισχύλεια τον Ιούλιο. Ακολουθούν παραστάσεις με τον «Ευτυχισμένο πρίγκιπα» του Ουάιλντ στο Εθνικό θέατρο. Αργότερα θα παίζω στον έργο του Σαίξπηρ «Τίμων ο Αθηναίος» με την ομάδα στο Εθνικό. Κάπου μέσα σ’ όλα αυτά, ετοιμάζω και την προεργασία για την επόμενη μου σκηνοθεσία.
2000
2k
