Το κείμενο της Κικής Μαυρίδου με τίτλο “Η Ιοκάστη Γιουξουάν στη χώρα της κλιμακτηρίου” σκηνοθετεί στο Θέατρο Vault η Βάνα Πεφάνη. Ένα σύγχρονο έργο για μια γυναίκα, που με αφορμή την κρίσιμη χρονική στιγμή στη ζωή της όπου κλείνει ένας κύκλος και καλείται να συνειδητοποιήσει και να συμβιβαστεί με μια ολότελα διαφορετική πραγματικότητα από εκείνη που είχε συνηθίσει ως εκείνη τη στιγμή, επιχειρεί μια αναδρομή στην ως τώρα πορεία της, ώστε να κλείσει τις όποιες εκκρεμότητες με το παρελθόν και να βρει το κουράγιο και τα ψυχικά αποθέματα να προχωρήσει μπροστά κάνοντας σχέδια για τη συνέχεια και το μέλλον. Η ηρωίδα έχοντας φτάσει σε μία ηλικιακή καμπή της ζωής της, τα βάζει με όλους και με όλα και αποφασίζει να μιλήσει ανοιχτά (ίσως για πρώτη φορά) για ότι την προβληματίζει, την ενοχλεί, τη στενοχωρεί, αλλά και την ευχαριστεί. Μιλά για πράγματα τετριμμένα, καθημερινά, που στη ροή της ημέρας δεν προλαβαίνουμε να νιώσουμε και να συνειδητοποιήσουμε, αλλά προσθέτουν ένα μικρό λιθαράκι στη ψυχολογική και συναισθηματική μας φόρτιση και ισορροπία. Θίγει όμως και κάποια θέματα “ταμπού” που συνήθως αποφεύγουμε να κουβεντιάσουμε και βγάζει απωθημένα και βάρη που ποτέ δεν είχε τολμήσει να αντιμετωπίσει κατά πρόσωπο. Οι άνθρωποι οι οποίοι τη στιγμάτισαν μπαίνουν αναπόφευκτα στο κάδρο των αναμνήσεων είτε πρόκειται για έρωτες ή συζύγους, είτε για το γιο της, είτε για τους γονείς της, είτε για τις κατά καιρούς φίλες της. Η επιφάνεια του προβληματισμού είναι γυναικεία, αλλά λίγο πιο κάτω υποβόσκουν υπαρξιακά ερωτήματα που μας απασχολούν όλους και μας αφορούν, δοσμένα άλλοτε με χιούμορ και άλλοτε με μία πικρή και αιχμηρή ευθύτητα που σε κάνει να κοιτάς την πραγματικότητα κατάματα.
Η Βάνα Πεφάνη στη σκηνοθετική της προσέγγιση επιλέγει να πατήσει πάνω στο γεγονός της κλιμακτηρίου, να προχωρήσει σε μία κατάβαση στα άδυτα της γυναικείας ψυχοσύνθεσης και να διερευνήσει κάποια από τα δαιδαλώδη μονοπάτια της. Τη χρησιμοποιεί σαν το πλατύσκαλο στο οποίο πατά η ηρωίδα και ξαποσταίνει για λίγο, κοιτώντας πίσω την πορεία της και κάνοντας έναν απολογισμό, που νιώθει ότι της είναι απαραίτητος για να συνεχίσει. Το χιούμορ εναλλάσσεται με τη σκληρή αλήθεια που συχνά πονάει και οι απλές καθημερινές εικόνες του παρόντος μπλέκονται με εκείνες που κάποτε έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο και άφησαν αποτύπωμα στο νου και την καρδιά. Η Ιοκάστη που δημιουργεί είναι απλή, αναγνωρίσιμη, μια γυναίκα της διπλανής πόρτας, εύθραυστη μα και δυναμική, φωνακλού μα και με ηχηρά διαστήματα σιωπής, γκρινιάρα μα και νοσταλγική, αποφασισμένη όμως να κοιτάξει τον εαυτό της στον καθρέφτη και να αντιμετωπίσει τραύματα, βάρη και ψέματα του παρελθόντος για να προχωρήσει. Η λεκτική και ψυχολογική βία, η πολυπλοκότητα των σχέσεων με τους ανθρώπους που αγαπάμε, οι λύπες και οι απογοητεύσεις που μας σημαδεύουν, τα συμπλέγματα και οι ανασφάλειες που φοβόμαστε να αποτινάξουμε, είναι σημαντικά θέματα που προβληματίζουν την ηρωίδα και κατ’ επέκτασιν το θεατή. Τα συναισθήματα πολλά και συχνά αντικρουόμενα, αλλά προκύπτουν ως φυσική συνέχεια του λόγου και των διακυμάνσεών του. Στο πρώτο μισάωρο της παράστασης ίσως το χιούμορ να υπερκάλυψε σε κάποια σημεία τις δραματικές της αποχρώσεις, αλλά στη συνέχεια υπήρξε πολύ καλή ισορροπία και ροή μέχρι την τελική (συναισθηματικά φορτισμένη) σκηνή. Ο ρυθμός ήταν γρήγορος, οι κοιλιές ανύπαρκτες, η εναλλαγή των σκηνών χωρίς προβλήματα, ενώ υπήρξαν και οι σιωπές που έδιναν ανάσα στο λόγο και τόνιζαν τη σημασία του.
Η Άντρια Ράπτη ανέλαβε το δύσκολο ρόλο της Ιοκάστης Γιουξουάν και κατάφερε να ανταποκριθεί στα ζητούμενά του με μεγάλη επιτυχία. Η σκηνική της σεμνότητα δεν την εμπόδισε να έχει παλμό, δύναμη, καθαρό λόγο και να τον υποστηρίξει τόσο με τις εκφράσεις, όσο και με την κίνησή της. Οι κορυφώσεις της ήταν εκείνες που έπρεπε, οι σιωπές της ηχηρές, ενώ δεν εκβίασε καθόλου το συναίσθημα του θεατή, ανοίγοντάς του την καρδιά της και επικοινωνώντας τις φοβίες, τις ανασφάλειες, τα λάθη, αλλά και τις όμορφες στιγμές που περνούσαν από το μυαλό της. Μπορούσε να γίνει χειμαρρώδης και νευρωτική, δυναμική και ευάλωτη, αλλά και να μεταμορφωθεί από μια αποφασιστική γυναίκα σε ένα κορίτσι που έψαχνε να βρει τον εαυτό του και αντίστροφα. Οι μεταβάσεις της είχαν μέτρο και συνέπεια, με ελάχιστες αρρυθμίες που δεν επηρέασαν στο παραμικρό την ερμηνευτική της προσπάθεια. Σημαντική ήταν η ευθύτητα, η αμεσότητα και η αυθεντικότητα που εξέπεμπε στη σκηνή, ζώντας το ρόλο αυτό, γεγονός που τη βοήθησε στο να κάνει το κοινό που την παρακολουθούσε συνοδοιπόρο στο ταξίδι της και να θέλει να μοιραστεί τα συναισθήματα και τις διακυμάνσεις της ψυχολογίας της. Τη φωνή της ως life coach (στην οποία προστρέχει σε κάποια δύσκολη στιγμή η ηρωίδα) χαρίζει η Σμαράγδα Καρύδη.
Ο σκηνικός χώρος που έπλασε το Ce-Lab ήταν μια πολύ καλή αναπαράσταση ενός κλασικού σαλονιού αστικού σπιτιού των 80s με την Άννα Κουρουπού να επιμελείται την εξαιρετική αναπαλαίωση των επίπλων. Τα κοστούμια της ίδιας ομάδας ήταν απλά και σύγχρονα όσον αφορά την ηρωίδα και πιο κλασικά και φαντεζί εκείνα στις κρεμάστρες που ανήκαν στη μητέρα της. Η μουσική του Μάνου Αντωνιάδη ήταν σχεδόν το ιδανικό μουσικό χαλί που χρειαζόταν για να συνδεθούν κάποιες σκηνές και να “ντύσει” κάποιες από τις σιωπές της ηρωίδας. Τους φωτισμούς οι οποίοι εστίασαν σωστά ως επί το πλείστον στην ηθοποιό και την ακολούθησαν πιστά στην κίνησή της στο χώρο, επιμελήθηκε η σκηνοθέτις .
Συμπερασματικά, στη σκηνή του Θεάτρου Vault, παρακολούθησα μια παράσταση βασισμένη σε ένα κείμενο φρέσκο, σημερινό, με επίκεντρο τη γυναίκα, που θίγει όμως θέματα και καταστάσεις που αφορούν όλους μας. Η σκηνοθετική οπτική άλλοτε με χιούμορ και άλλοτε με αιχμηρότητα, φώτισε και ανέδειξε τους προβληματισμούς του κειμένου με σημείο εκκίνησης την κλιμακτήριο της ηρωίδας και τις αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα και την ψυχολογία της, αγγίζοντας όλες τις ευαίσθητες χορδές της. Η ανθρωποκεντρική αυτή προσέγγιση δημιουργεί έναν χαρακτήρα αναγνωρίσιμο, καθημερινό με τον οποίο μπορεί εύκολα ο θεατής να ταυτίσει το μικρόκοσμό του. Η ηθοποιός συντονίζεται σχεδόν απόλυτα με τα σκηνοθετικά θέλω, είναι άμεση, αυθεντική, πηγαία και με πλήρη έλεγχο των εκφραστικών της μέσων. Δε φοβάται τη σκηνή και το ρόλο και στο τέλος αφήνει την αίσθηση ότι τον έχει κάνει δικό της. Μια θεατρική δουλειά που αξίζει την προσοχή του θεατρόφιλου κοινού, ανεξαρτήτως γένους και ηλικίας.
2000
2k
